Mayalar Kimdir? | Tarihler öncesine uzanan efsanelerde, insanlık geçmişi boyunca birçok gizemli medeniyet ve kayıp bilgelik anlatıldı. Mayalar, MÖ 2000 li yıllardan itibaren yaşamış Orta Amerika’nın en tanınmış uygarlıklardan biridir. Mayalar, matematik, astronomi, sanat, yazı, mimari, ve dans gibi birçok alanda gelişmiş bir uygarlık olduğu bilinmektedir. Peki bu kadar gelişmiş olan bu uygarlık bizlere neler bırakmıştır?
Maya Takvimi – Mayalar Kimdir?
Mayaların kendilerine ait takvimleri vardır. Maya takvimi adı verilen bu takvime göre 1 yıl, her biri 20 günlük 18 aydan oluşur. bizlerin takviminde yer alan 365 gün 6 saat verisi mayalarda da “Tun” adı verilen 360 günlük periyot olarak kullanılıyor ve takvimin temelini oluşturuyordu. Ayrıca Mayalarda “haab” adı verilen 5 fazla gün daha vardı. Sizlerin de sosyal medyadan çokça duyduğunuza eminim, tabi ki 2012 yılında ki haberlerden bahsediyorum. 21 Aralık 2012 de Maya takviminin sonu olduğu ve buda Dünya’nın sonu demek olduğu gibi birçok haberle karşılaştık. Hatta Türkiye’de İzmir ilçesinde yer alan Şirince’nin de bundan hiç etkilenmeyeceği ve dünya yıkılsa oranın ayakta kalacağı spekülasyonları dolandı. Bunların haricinde yayınlanan bir çok spekülasyon oldu ama en etkilisi buydu diyebilirim. Ünlülerin o tarihte Şirince’ye akın ettiğini okumuştum 🙂 Yıl 2023, 2024 e girmeye sayılı günler kalmışken, bu iddianın bilimsel olarak doğruluğu yoktur ve dünya hala varlığını sürdürmektedir.
Mayalarda Mimari
Mayaların mimarisini ben de oldukça ilginç buluyorum. Yapılarında hep bir anlamın olması da bir başka ilgi çekici yanı. Sosyal medyada hep karşıma çıkan bir görsel olurdu. Bu Mayalara ait bir tapınak olan Kukulkan Piramit’inden başkası değil. 2007 yılında çok da eski değil UNESCO tarafından koruma altına alınmıştır. Peki bu tapınağı bu kadar önemli yapan özellikler nedir?
Mayaların mimarisini ilginç kılan özelliklerden biri yapılarının güçlü bir kireç harcı ile yapılandırılmış, ters çatı kemeri kullanmalarıymış. Mayaların bu yapıların bir çoğunu dini amaçlar için yapmış olduğu belirlenmiş ve bu gelişimlerinde de dinin etkili olduğunu düşündürmüş. Yukarıda görmüş olduğunuz Kukulkan Piramidini inceleyecek olursak burada ne demek istediğimizi anlatmış oluruz. Piramit, 9 farklı seviyeden oluşuyor ve her bir seviye de 52 basamak bulunuyor. bu 9 seviyenin haricinde piramidin tepesine ulaşabileceğiniz dik merdivenler yer alıyor bu merdivenlerde toplamda 365 basamak yer alıyor. 365 basamak sayısı güneş yılında ki gün sayısına denk gelmektedir. piramidin çevresine astrolojiye ait görsellerde yer alıyor. Piramidin bir diğer özelliği ise Maya takviminin döngüsünü olan 52 yılı temsil eden her seviyede ki basamaklar. Yani Maya takvimi 52 yılda bir bir döngüye uğruyor.
Eğer yolunuz Meksika’ya düşerse Cancun şehrinde bu tapınağı görebilirsiniz. 🙂
Şimdi bu gizemli medeniyetin kalıntılarına bir bakalım..
En Güzel 10 Antik Maya Şehri ve Tapınakları – Mayalar Kimdir?
Lamanai
Belize’de (Orta Amerika’da bir Ülke) bulunan ve Maya uygarlığına ait bir antik şehir. Tarihlerinde farklı kültürlerin işgallerine uğramış bu şehir. Burada Yüksek Tapınak, Jaguar Tapınağı ve Maske Tapınağı olarak 3 ayrı tapınak bulunmaktadır. Maske tapınağı en iyi korunmuş ve en büyük yapılardan biridir.
Coba
Meksika’da bulunana antik bir şehirdir. En önemli yapıları; Nohoch Mul Piramidi, Ball Court, Macanxoc, La Iglesia, Grupo Coba, Grupo de las Pinturas ve Xaibe dir.
Tikal
Günümüzde Guatemala sınırları içerisinde yer almaktadır. Tikal tapınaklarını arasında sayısız soylunun mezarıda yer almaktadır. Tikal Maya dilinde “su birikintisi içerisinde” anlamına geliyor.
Caracol
Belize de yer alan bu şehirde çok fazla yapı yer alsa da hepsi tapınak statüsünde değildir. Burada yer alan Canaa piramidi, bulunduğu alanda insan yapımı en yüksek yapı olma statüsündedir ve 43 m uzunluğundadır.
Copan
Bu bölge Canaa piramidine yakın bir bölgede olmakla birlikte dikili taşları ile ünlü bir şehirdir. Burada yapılara oyarak şekiller verilmiş. Yapıların bir çoğu tapınak olmanın dışındadır. Aşağıda paylaşmış olduğum sitede bu oyma şekilleri ile bizlere kalan kalıntıları görebilirsiniz.
Uxmal
Maya mimarisinin yer aldığı bir şehir olan Uxmal UNESCO dünya mirası listesinde yer almaktadır. Cuadrángulo de las Monjas (Rahibelerin Avlusu) en iyi korunmuş yapı, Pirámide del Adivino (Kehanet Piramidi) en yüksek yapı ve Palacio del Gobernador (Vali Sarayı) en büyük yapı olma özelliği taşımaktadır.
Tulum
Antik bir şehir olan Tulum Meksika’nın Quintana Roo eyaletinde yer alıyor. Uçurumun tepesinde kurulan Tulum Coba şehrine ait bir liman olma özelliği taşımaktadır. Bura da tapınak olmanın dışında bir çok yapı mevcut. Bunların en ünlüsü El Castillo dur ve denizden 12 m yüksekte yer almaktadır. Bir yanda denizin keyfini çıkarırken yanı başınızda bir tarih yatıyor. Hem vücudunuz hemde ruhunuz doyacak 🙂
Calakmul
MS 7.yy da bir zamanların en büyük şehirlerinden biri olma unvanına sahip Calakmul Antik şehri 150.000 kişilik bir nüfusa sahipti. Burada ki en önemli yapı ve en yüksek yapı olan 55 metrelik bu piramittir. Burası da Coba ve diğer tapınaklara benzer bir şekilde ormanın içerisinde yer alıyor. Ulaşım turlar ile sağlanıyor. Burada bulunan Cenaze Kabı ilgimi çok çekmişti. Linkte ayrıntıları bulabilirsiniz.
Palenque
Şehir Meksika’nın Chiapas eyaletinde yer almaktadır. Maya imparatorluğunun en batısında yer alır. 9. yy da terk edilmiş ve 18.yy da tekrar inşa edilen şehir Templo de las Inscripciones ve Palacio gibi yapıları ile ünlüdür. Templo de las Inscripciones dönemin hükümdarlarından Pakel el Grande’nin hikayesini anlatan yazıtlarla çevrili.
Chichen Itza – Mayalar Kimdir?
Kristof Kolomb öncesi dönemlerde kurulmuş bir antik şehirdir. Meksika’nın Yucatan Yarımadasında bulunuyor. Gizemli Maya mirası olarak çokça anılan çokça yapı bugün hala gizemini koruyor. Yapılan tapınak ve yapıların hepsinde matematiğin ustaca kullanılmış olduğu çok belli.
Ben yazıyı hazırlarken ve yazarken bildiklerimin üzerine 10 daha koydum diyebilirim. Mayalar büyük bir medeniyet, birçok sırrı da barındırdığına inanılıyor. Evet, 2012 de inanıldığı gibi dünyanın sonu gelmedi. Ama bu da zaten bir son değil miydi? Maya takviminin sonu ve yeni bir başlangıç. Her şeyi kıyamete bağlamayı seven bir Dünya topluluğuyuz bence. Eskiler de böyle miydi? Ya Mayalar bilimde sanatta astrolojide bu kadar gelişmiş bir medeniyet Dünya’nın sonunu bilebilir miydi acaba?
Mayalara ait birçok tarihi eserin görseline ulaşmak için tıklayınız!
üney Amerika Yerlileri Wayuu Halkı | Farklı Kültürleri Tanıyalım 1
Yazılması gereken daha çok şey var aslında, kim bilir belki başka bir yazımda buna devam ederim..
