Anadolu’nun Tanrı ve Tanrıçaları | Anadolu’da Karşılaştığımız Mitolojik Karakterler . Herkese merhabalar. Bugün konumuz | Anadolu’nun Tanrı ve Tanrıçaları . Anadolu bin yıllardır çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış bir coğrafya, bu sayede de eşsiz ve köklü bir kültür birikimine sahip. Ülkenin her yerinde mitolojik hikâyelerle karşılaşıyoruz. Ege’den Akdeniz’e, Akdeniz’den Karadeniz’e, en doğudan en batıya…
Bu coğrafyada gezilecek görülecek o kadar çok yer var ki! Fakat boş boş gezmek olmaz. Ee ne demiş İlber Hoca? Gezerken okuyan bilir. Gezerken bir yandan okuyup öğrenip gördüklerimizi tanımamız, anlamlandırmamız gerek.
Bu yazımızda Anadolu’yu gezerken karşımıza çıkacak mitolojik karakterlerden bahsediyoruz. Antik kentleri, müzeleri gezerken kimlerle karşılaşıyoruz? Anadolu’nun Tanrı ve Tanrıçaları | Anadolu’da Karşılaştığımız Mitolojik Karakterler
Gaia – Kibele – Toprak Ana – | Anadolu’nun Tanrı ve Tanrıçaları
Gaia, Toprak Ana’nın mitolojik ismi, Kibele ise Anadolu’daki ismi. Toprak ve bereket tanrıçası. Doğurgan tanrıça. Yeryüzündeki her şey topraktan, yani ondan gelmiştir. Ondan sonra gelen tanrıların ve tanrıçaların hepsi onun çocuklarıdır. Hiçbir şey yokken Gaia vardır, her şeyi o doğurur. Gaia topraktır.
Tahtında oturan kilolu bir kadın olarak tasvir edilir. Üreme organları ve göğüsleri doğurganlığı ve bereketi temsil etmesi açısından oldukça büyüktür.
Zeus – Tanrıların Kralı
Kronos ve Rhea’nın oğludur. Olimpos tanrılarının ilk kuşağı, tanrıların ve insanların tanrısıdır. Göklerin şimşeklerin ve gök gürültülerinin tanrısıdır. En güçlü ve en önemli tanrıdır. Elinde şimşekle tasvir edilir.
Kronos (Zaman) ve tahtını kaybetmekten korktuğu için bütün çocuklarını yer. Rhea Kronos’un bütün çocuklarını yutmasına çok üzülür ve en son Zeus’u kurtarmak için bir taşı kundaklar ve Kronos’a onu yedirir. Zeus büyüdüğünde Kronos’u kusturur ve kardeşlerini(Hestia, Demeter, Hades, Poseidon, Hera) babasının midesinden kurtarır.
Titan savaşlarını başlatır. Savaşı kazandıklarında Titanları Tartaros’a hapseder ve Olimpos Tanrıları Çağı’nı başlatır.
Kardeşleri ile görevleri paylaşırlar. Kendisi de liderlik edip babasını alt ettiği için tanrıların tanrısı olur, Olimpos’a ve yeryüzüne hükmeder.
Hera – Tanrıların Ecesi, Kadın ve Evlilik Tanrıçası
Kronos ve Rhea’nın kızlarıdır. Zeus’un ablasıdır ve Zeus onu babasının midesinden kurtarır. Aynı zamanda Zeus’un karısı, yani Olimpos’un ve tüm insanların kraliçesidir. Aile ve evliliğin tanrıçasıdır. Doğum yapan kadınları ve evlilikleri korur. Afrodit’ten sonra en güzel tanrıça odur, çok cesur ve güçlüdür.
Sıklıkla bir tahtta oturur, başında bir taç ve elinde bir nar vardır.
Demeter – Toprak ve Bereket Tanrıçası
Kronos ve Rhea’nın kızı, Zeus’un kardeşidir. Aynı zamanda Persephone’un annesidir. Tarımın, bereket ve mevsimlerin tanrıçasıdır. Sağ elinde başaklar ve sol elinde bir meşaleyle tasvir edilir.
Efsaneye göre kızı Persephone ve Demeter birbirlerine çok düşkün bir anne kızdır. Demeter’in kardeşi, Yeraltı Tanrısı Hades Persephone’a âşık olur ve onu yeraltına götürür. Hades Persephone’a yeraltında nar yedirir ve Persephone artık yeraltı dünyasına ait olur.
Demeter her yerde kızını arar ve bulamayınca üzüntüsünden inzivaya çekilir. Yeryüzünün bereketi kaybolur, havalar ısınmaz, ekinler yetişmez, kıtlık başlar… İnsanlar açlıkla ve kıtlıkla kırılmaya başlarlar. Bunu gören Helios (Güneş) Demeter’e kızının yerini söyler, fakat Demeter Persephone artık yeraltına ait olduğu için onu yeryüzüne geri getiremez.
Zeus ise duruma çare olarak Persephone’un 6 ay yeraltında Hades’le, 6 ay yeryüzünde Demeter’le kalmasına karar verir.
Böylece mevsimler oluşur. Persephone yeryüzündeyken 6 ay havalar ısınır, ekinler büyür, bolluk bereket gelir; yeraltındayken ise 6 ay havalar soğur, ekinler kurur, soğuk rüzgârlar eser.
Eros – Aşk Tanrısı
Kimi hikâyelere göre Gaia ve Uranüsle çağdaştır, evrenin varlığını oluşturan temel unsurlardandır.
Kimi hikâyelere göre ise Ares (Savaş) ve Afrodit(Cinsellik)’in oğludur.
Kanatları olan genç, yakışıklı, sevimli bir oğlan olarak tasvir edilir. İki çeşit oku vardır: Altın ok ile insanlar birbirine âşık eder, kurşun ok ile nefret ettirir. Aşk ve nefret Eros’un yani aşkın iki zıt yönünü temsil eder.
Eşi Psyche(psikoloji)’dir. Eşinden onu görmeden olduğu gibi kabul etmesini ister, fakat eşi merakına yenik düşüp onu görmek ister. Daha sonra Eros onu terk eder fakat Psyche onun peşine düşer ve kendini affettirir. Psyche psikoloji tanrıçasıdır.
Poseidon – Deniz ve Deprem Tanrısı
Denizler ve depremler tanrısıdır. Kronos ve Rhea’nın oğludur. Zeus’un kardeşidir. Elinde üç dişli yabası ile tasvir edilir. Siyah saçlı ve sakallıdır. Hayvanları at, yunus ve boğadır.
Hırs ve gücü temsil eder. Onun hırsı ve gücü Atlantis’in yok olmasına neden olmuştur.
Afrodit – Cinsellik Tanrıçası
Doğumu hakkında farklı efsaneler var fakat benim favorim şu hikâye: Kronos babası Uranüs’ü devirirken cinsel organını bir orakla keser, denize düşen cinsel organ denizi döller ve denizin köpüklerinden Afrodit doğar. Cinsellik tanrıçasının doğumu için gayet şatafatlı ve yerinde bir hikâye bence.
Bu olayı Botticelli, ünlü “Venüs’ün Doğuşu” tablosunda resmetmiştir.
Altın rengi upuzun kıvırcık saçları olan, genellikle çıplak bir kadın olarak tasvir edilir. Evrenin en güzel kadını, aynı zamanda en güzel tanrıçadır. Truva prensi Paris altın elmayı ona vermiştir.
Hephaistos ile zorla evlendirilmiştir, Hephaistos da aksine tanrıların en çirkinidir. Ares, Hermes, Adonis gibi karakterlerle de birliktelikleri olmuştur.
Hermes – Haberci Tanrı
Geldik benim en sevdiğimeee, Hermes!
Hermes Zeus ve Maia’nın oğludur. Üstün yetenekli bir tanrıdır. Kendisi tam bir eşek sıpasıdır ki ben tam bu sebepten kendisine bayılırım. Yapmadığı mikropluk kalmaz ama o kadar tatlı o kadar sevimlidir ki, çenesiyle, tatlılığıyla bir şekilde işin içinden çıkar! Hani şu hınzır tipler vardır ya, yaramaz çocuklar, ama bir türlü kızamazsın kızarken gülesin gelir, hah işte onlardan!
Haberci tanrıdır, tanrıların en hızlısıdır, konuşma konusunda çok kabiliyetlidir, ikna yeteneği yüksektir, çok zeki ve kurnazdır. Çeşitli icatları vardır; liri, kavalı, notaları, astronomiyi, ölçü birimlerini ve sporu icat etmiştir.
Ölüleri yeraltına götürür, haberleri taşır, yolcuları ve çobanları korur, kılavuzluk eder.
Kanatlı sandalları, kanatlı bir kaskı ve yılanların dolanmış olduğu bir asası vardır. Genelde hafif uzun saçlı haylaz bir genç erkek şeklinde tasvir edilir. Hayvanı turna kuşudur.
Athena – Atina’nın Baş Tanrıçası
Zeus’un Metis’ten olan kızıdır. Efsaneye göre Zeus’un başından baştan ayağa zırhlı olarak doğar. Zekâ, sanat, strateji, ilham ve barış tanrıçasıdır. Savaşın Ares’ten farklı olarak strateji ve zekâ boyutunu temsil eder.
Sembolleri kalkan, mızrak, zeytin dalı ve baykuştur. Aegis isimli özel bir kalkanı vardır. Perseus Medusa başını getirdiğinde Athena onu bakanları taşa çevirmesi için kalkanına koyar.
Miğferli, zırhlı, kalkanlı ve mızraklı bir kadın olarak tasvir edilir. Zaman zaman elinde Zafer Tanrıçası Nike de tutar.
Athena’nın hayvanı dişi kurttur, Türk mitolojisindeki Asena karakteri Yunan mitolojisine Athena olarak geçmiştir. Bence ilginç.
Artemis ve Apollon – Ay ve Güneş
Artemis ve Apollon Ay’ı ve Güneş’i temsil eden ikizler oldukları için onları birlikte almak istedim. Aynı rahmi paylaşan, birbirine çok bağlı ve çok düşkün iki kardeşler. Zeus ve Leto’nun çocuklarıdırlar.
Leto doğum yaparken Zeus’un eşi Hera’nın gazabından korunmak için kardeşinin adasına kaçıp saklanır. Orda ilk Artemis doğar, doğar doğmaz büyüyüp serpilir ve ikizi Apollon’un doğumuna yardım eder. Doğumda annesinin çektiklerini görünce bakirelik yemini eder.
Artemis – Avcılık ve Kır Tanrıçası
Sarışın, güzel, endamlı, ciddi yüzlü bir bakiredir. Okçuluk ve avcılıkta çok iyidir. Sembolleri; ok ve yay, geyik, köpek ve Ay.
Apollon – Sanat, Güneş ve Kehanet Tanrısı
Sarışın oldukça yakışıklı bir adam olarak tasvir edilir. Defneyapraklarından bir taç takar ve lir çalar. Oku en uzağa o atar, okları güneşin oklarını temsil eder. Sanatın, müziğin, şairlerin tanrısıdır, kehanetlerde bulunur, şifa verir, insanlara tıbbı öğretir, gökyüzünde güneşin arabasını sürer.
Dionysos – Şarap Tanrısı – Anadolu’nun Tanrı ve Tanrıçaları
Dionysos, iki kez doğan… Olimpos’un kötü çocuğu. Zeus Ve Semele’nin aşkından doğar.
Dionysos şarabın, üzümlerin, bağ bozumunun, eğlencenin ve tiyatronun tanrısıdır. Alayıyla birlikte dünyayı gezer, yer içer eğlenir. Çiftli kişilik bozukluğu vardır. Normalde ne kadar gamsız, tatlı, eğlenceliyse sarhoş olduğunda ise o kadar asabi, vahşi ve hırçındır.
Dionysos şarabı temsil eder onun sosyalliğini, eğlenceli ve rahatlatıcı oluşunu fakat diğer taraftan büyük kötülüklere sebep olabileceğini anlatır.
Başında üzüm asmalarından taçla tasvir edilir, genelde elinde şarap – kadeh gibi eşyalar tutar. Bazen sarhoş olarak betimlenir, meyhanelerde, eğlencelerde ya da üzüm bağlarındadır.
Herakles – İlahi Kahraman
Nam-ı diğer Herkül. Zeus ve Miken Kralının kızı Alkmene’nin oğludur. Doğuştan adı Alcaeus’tur fakat Zeus’un gayrimeşru ilişkilerinden bir oğlu olduğu için Hera’nın gazabına uğramıştır, Hera’nın gönlünü kazanmak için adı Hera’nın gururu anlamına gelen Herakles olarak değiştirilmiştir.
Anadolu’nun Tanrı ve Tanrıçaları
Doğuştan çok güçlü, kuvvetli ve dayanıklıdır. Hera sürekli onu öldürmek için yeni görevlere gönderir fakat o bir şekilde bütün görevleri başarıp sağ salim dönmeyi başarır. Herakles’in 12 görevi isimli uzun bir hikâyesi vardır.
Genelde 12 görevindeki kahramanlıklarıyla, güçlü kuvvetli bir erkek olarak tasvir edilir. Elinde bir ayı postu, geyik, sopa olabilir, yılan boğan bir bebek olabilir…
Bu toprakların tanrıları tanrıçaları bitmez… Daha adı geçmemiş, yazmaya yer kalmamış bir sürü tanrı ve tanrıça bu topraklarda var olmuş. Ama en azından bunları bilirseniz müzeleri antik kentleri gezerken karşılaşacağınız karakterler bir nebze anlam kazanacaktır ve gezileriniz çok daha eğlenceli hale gelecektir.
Gezerken okuduğunuz, var olanın ötesindeki anlamı görebileceğiniz, kendinizi geliştirip daha fazla öğrenebileceğiniz dolu dolu geziler dilerim!
Yılan başlı kadın Medusa’nın hikayesi için buraya tık.
Diğer yazılarım için buraya tık tık.
Instagram hesabıma da buradan ulaşabilirsiniz: sahika.e
