Türkiye’de Şarapçılık – Şarap üzümlerini Ne Kadar Tanıyoruz?
Üzümün, asmanın kökeninin Anadolu olduğu iddiası oldukça güçlü. Hattilerden başlayarak, Hititler üzüm üretiminin yanı sıra şarap üretimi de yapmıştır. Boğazköy metinlerinde yer alan “wiyanna” sözcüğü Hititçe’de şarap anlamına gelir. Günümüzde kullanılan wine, vinus, vino, wein sözcüğünün kökeni ise Hitit’lerin wiyanna sözcüğüdür. Peki Türkiye’de Şarapçılık ne kadar biliniyor ve şarap üzümlerini ne kadar tanıyoruz?
Anadolu topraklarında şarap ve şarapçılığın binlerce yıllık geçmişi vardır. Aslında Türk içki kültürü dendiğinde akla hemen rakı gelir. Fakat günümüzde rakı ve bira kadar şarabın varlığı da göz ardı edilemez. Araştırmalara göre yılda kişi başına düşen şarap tüketimi ülkemizde 1 litredir. Şarapta dünya ortalaması kişi başına yılda 4 litre, bu oran Fransa’da ise 100 litreden fazladır. Sonuç olarak fazla alkol tüketimimiz olmadığını, yılda ortalama kişi başına 1.5 litre ile rakı tüketiminin öncülüğünü sürdürürken, şarap ve diğer alkollü içeceklerin de onu izlediğini görüyoruz.
Bu yok olan üretim, Cumhuriyet yatırımları ile artsa da yerel şaraplık üzüm çeşitleri kaybolmaya başlamış. Günümüzde ise endemik üzümlerin değeri anlaşılmakta ve her bölgenin kendi üzümü üzerinde çalışmalar yapılmakta, heyecanla eski-yeni çeşitlerden şaraplar üretilmektedir. Aküzüm, Göküzüm, Patkara, Sıdalan, Barburi, Hasandede, Acıkara, Yapıncak gibi endemik çeşitler yeniden canladırılarak şarap üretiminde kullanılmaktadır.
Hangi Şarap Üzümü Hangi Bölgede Yetişir? Özellikleri Nelerdir?
Türkiye aslında coğrafi olarak dünyanın şarap üretimine en uygun ülkelerinden biridir. Bununla birlikte Karadeniz ve Doğu Anadolu nun kuzeyi dışında her yerinde üzüm yetişen bir coğrafyaya sahibiz. Neredeyse Amerika’ nın sahip olduğu bağ alanlarının iki katı kadar bağlarımız olmasına rağmen, üretilen üzümlerin sadece %2-%5’i şarapçılıkta kullanılmaktadır. Yine de Türkiye de son yıllarda açılan şarap fabrikaları, zamanla artan ürün çeşitliliği, şarap tüketiminin artıyor olması, Türk şarapçılığı için umut olduğunu büyük oranda gösteriyor. Her bölge ve şehirde yetiştirilen üzüm çeşitlerine baktığımızda farklı lezzet, doku, sertlik, koku ve renkte şarap türleriyle karşılaşabiliriz.
Akdeniz Bölgesi – Selefkia Wine
İşte bu noktada sizlere, daha yeni deneyimleme şansı bulduğum bir şarap markasından bahsetmek istiyorum. Mersin’in Silifke ilçesinde bulunan Selefkia Wine’ın ürünleri son yıllarda denediğim en güzel şaraplardan oldu. Daha ilk yudumu aldığımdan itibaren aromanın dengesini çok beğendim. Yani alkol oranı, asidite, şeker miktarı ve tanenin oranı çok dengeliydi. Özellikle kırmızı şarabı son derece ahenkliydi. Silifke Gezi Rehberi
Üzüm çeşidi olarak da Göksu Vadisinin, Toros dağlarının endemik çeşitleri olan Aküzüm, Göküzüm ve Patkara’yı işliyorlar. Ama Ergani – Elazığ gibi farklı yörelerin üzümleri ile de çalışıyorlar. Bahçesinde de küçük bir bağ bulunuyor. Fotoğraf çekmek için son derece şirin bir bahçe.
Üretim fabrikasının hemen arkasında bulunan tadım odasında bu güzel şarapları tatmanız için fırsatınız bulunuyor. Aynı zamanda çeşitli organizasyonlar ya da grup ziyaretleriniz için de ortam mümkün. Şarap servisi yaparken yanında, peynir tabağı, badem, galeta, meyve, kuru meyve ve zeytin ikram ediyorlar. Firma sahibi olan Alaaddin ve Sakine Çerçi çifti gerçekten inanılmaz samimi ve misafirperver insanlar. Sevgilerini ve o güzel sohbetlerini şaraplara da katıyorlar sanırım 🙂 Yarım saatliğine uğramıştık ama saatlerce zaman geçirdik. Instagram adresleri üzerinden iletişime geçip fiyat ve gönderim hakkında bilgi alabilirsiniz. Selefkia Wine İletişim
Marmara Bölgesi
- Çanakkale ve Bozcaada da; kırmızı şarap yapımında kullanılan Kuntra(Karasakız), tatlı beyaz şarap yapımında kullanılan Vasilaki(Altıntaş)
Kuntra(Karasakız) açık kırmızı renkte orta kalitede, asiditesi yüksek, oldukça meyveli ve yumuşak içimli şarap
- Siyah, içimi yumuşak Papazkarası
İç Anadolu ve İç Karadeniz Bölgesi
- Nevşehir’de sulu ve beyaz, sek şarap yapımında kullanılan Emir üzümü
- Ankara’nın Kalecik ilçesinde yetişen, Orta Anadolu’nun en kaliteli kırmızı şaraplık üzümü olarak bilinen Kalecik Karası
Kalecik Karası‘ndan üretilen şaraplar meyve aromalarına ve özellikle çilek aromasına sahip
Ege Bölgesi
- İzmir de yetişen, dünyanın en tanınmış üzüm çeşitlerinden olan, her iklimde kolayca yetişebilen siyah, yüksek taneli Cabarnet Sauvignon
Cabernet Sauvignon’dan üretilen şaraplar koyu renk, orta asitli ve siyah frenk üzümü, koyu baharat ve sedir ağacı aromalarına sahip
- Koyu kırmızı renkte, yoğun aromalı Şiraz; Şiraz şaraplarının rengi koyu ve tadımı orta sertliktedir.
- Beyaz şarapta aromayı ve meyve kokularını sevenlerin hoşuna gidecek Bornova Misketi
- Denizli ise Rose şarap üretiminde kullanılan Çal Karası ve Sultaniye üzümüyle tanınıyor
- Ege bölgesinin sevilen şarap türlerinden Merlot. Kökeni bizim topraklarımıza ait olmayıp, Fransa’nın şarap kültürüne katkılarından biridir. Genellikle kırmızı şarabı yeni tadacak olanlara önerilen ilk kırmızı şarap çeşitlerinden biridir. Aynı zamanda pürüzsüz ve içmesi kolay bir şarap çeşididir.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi
- Anadolu’nun en değerli kırmızı şarap üzümü olan; Elazığ ve Malatya’daki bağlarda yetişen, yoğun aroması ve açık yakut rengiyle dikkat çeken Öküzgözü
Öküzgözü üzümü asitliği yüksek, orta tonlardaki üzüm aroması ile hoş bir lezzet sunar. Meyve ve çiçek lezzetlerine sahiptir, yumuşak, içimi kolay bir şaraptır. Öküzgözü üzümünden çıkan şaraplar açık kırmızı renktedir.
- Diyarbakır’da yetişen Boğazkere üzümü ise buruk tadıyla öne çıkıyor.
Bu üzümden üretilen şarapların koyu renklidir. İsmi “Boğaz yakıcı” anlamına gelir. Boğazkere şarapları koyu orman meyveleri, biber, karanfil, tütün ve deri içeren karmaşık bir aromatik profile sahiptir. Daha sert ve egzotik tatlar sevenler tercih edebilir.
Öküzgözü ile Boğazkere üzümlerinin karışımı sonucunda ortaya çıkan şarap çeşitleri ise Türkiye’nin en meşhur ve tercih edilen şarap türleri arasındadır.
Tarihte insanlar yeni coğrafyalara gittikçe asmayı ve şarabı yanlarında götürmüşlerdir. Bu sebeple Anadolu Liman kentleri çağlar boyu çok önemli şarap ticareti noktaları olmuştur. Keltler, Fenikeliler, Likyalılar, Kilikyalılar, Antik Yunan, Romalılar dönemlerinde şarap ticaretinin en yoğun yapıldığı bölge her zaman Anadolu olmuştur.
Anadolu’da İslamiyetin yayılması ile şarap üretimini sadece gayrimüslimler yapmaya başlamış ve mübadele sonrası da şarap üretimi yok olmaya başlamıştır.
Bu yok olan üretim cumhuriyet yatırımları ile artsa da yerel şaraplık üzüm çeşitleri kaybolmaya başlamıştır. Günümüzde ise endemik üzümlerin değeri anlaşılmakta ve her bölgenin kendi üzümü üzerinde çalışmalar yapılmakta ve heyecanla eski-yeni çeşitlerden şarap üretilmektedir.
Dilerim verdiğimiz bilgiler sizlere lezzetin kapılarını açar. Keyifle ve afiyetle…
Seren Aydın #kusmisalikivircik
