İsveç’te Yaşama ve Çalışma Rehberi – Göç Edebilir Miyim?

İsveç’te Yaşama ve Çalışma Rehberi

“Buralar çok yıprattı bizi, başka diyarlara mı gitsek? “ sorusuna koca bir “evet” dediyseniz ve ikinci adım olarak “benim için neresi olabilir?” diye düşünme faslına da geçtiyseniz yazının devamı ilginizi çekebilir. Bu yazıda İsveç‘e göç edebilir miyim? Nasıl iş bulurum? gibi soruların cevabını bulabilirsiniz. İşte İsveç’te Yaşama ve Çalışma Rehberi

Birleşmiş Milletler‘in 2018 yılında yayımladığı rapor sonuçlarına göre (BM 2018 raporu: link)  mutluluk sıralamasında dünya yedincisi olan İsveç Krallığı’ndaki mutlu insanların sırlarını deşifre ediyorum.

İsveç denince aklınıza ilk gelenler soğuk iklimi, Nobel ödülleri, Ikea ya da Volvo markalari ve yüksek yaşam standartlarıdır diye tahmin ediyorum. Biraz daha araştırma yapanlarınızın aklına sosyal devlet oluşu ve beraberinde gelen kişisel, siyasal özgürlükler ve ülkenin sosyal refahı (mesela uzun ve ücretli doğum izinleri, ücretsiz eğitim ve sağlık hakki, kadın, erkek ve LGBT birey eşitliği), şahane bisiklet yolları, gölleri ve muhteşem doğası gelir.

Kısa Bir Almanya Videosu

Bu yazıda kendi kişisel deneyimlerim çerçevesinde İsveç’i anlatacağım. Anlatmaya başlamadan önce okuyacaklarınıza bir temel oluşturmak adına birazcık kendimden bahsetmek istiyorum.

İsveç’e Gelme ve Yerleşme Serüvenim

2011 yılında Gaziantep Üniversitesi  Makine Mühendisliği Bölümü‘nden İsveç’in Växjö şehrine Linnaeus Üniversitesi`ne Erasmus öğrencisi olarak geldim. Diğer Erasmus öğrencilerinden farklı olarak yüksek lisans yaparken geldiğim için biraz daha yoğun bir programım vardı ve bunu avantaja çevirip Erasmus bitmeden ayni üniversitede ikinci bir yüksek lisansa kaydoldum.

Geldiğim yıl eğitim ücretsizdi, ancak yasam masraflarını kendiniz karşılıyordunuz. 2012 yılından sonra eğitim Avrupa Birliği dışındaki ülkelerden gelen öğrenciler için ücretli hale getirilse de çalışmalarınız kabul görürse değişik oranlarda burs alma şansınız var.

Master tezimi bir şirketle ortak bir çalışmayla tamamladım ve 2012 yılında Halmstad şehrinde küresel bir şirkette mekanik tasarım mühendisi olarak çalışmaya başladım. Daha sonra nasıl iş bulduğumu detaylandıracağım.

2014 yılında yasadığım küçük şehirden çıkıp İsveç’in ikinci büyük şehri olan 600 bin nüfuslu Göteborg şehrine yerleştim ve başka bir küresel şirkette işe başladım. Aynı şirkette beş yıldır çalışıyorum ve eşimle beraber 5 yıldır burada yaşıyoruz.

Şimdi gelelim detaylara…

İsveç Gerçekten Çok mu Soğuk? – İsveç’te Yaşama ve Çalışma Rehberi

Öncelikle göreceli, konforlu sıcaklık tanımının kışın çok fazla üşümemek ve yazın da oturduğun yerde boncuk boncuk terlememek olduğunu varsayıyorum. İsveç kuzey-güney yönlerinde uzanan bir ülke olduğu için güneydeki şehirleri nispeten sıcak ve güneşlidir. Mesela kuzeydeki Jokkmokk kentinde ortalama en düşük sıcaklık -20 °C iken güneyindeki Malmö`de en düşük sıcaklık ortalaması -2 °C`dir. Erzurum’da yasamak ya da İstanbul’da yaşamak gibi diyebiliriz sanırım. Göteborg’da bazı günler dışında çok soğuk kışlar geçirdiğimizi söyleyemeyeceğim (kış ayları ortalama sıcaklığı – 4 °C ve +1 °C arasında değişiyor) . Ancak bütün yılın yağışlı olması yorucu olabiliyor. Her an yağabilecek yağmura hazırlıklı olmanız gerekiyor. Neyse ki telefonunuzda güzel bir hava durumu uygulaması ve sırt çantanızda bir yağmurlukla halledilebilecek bir durum.

Kişisel olarak beni, kışın soğuğundan ziyade yaz mevsiminin ülkemizde alıştığımız yaz mevsimi gibi olmaması, yaz gibi yaz olmaması daha çok yoruyor. Yanınızda her zaman bir mont olması gerekiyor, tamamen güneşli gün sayısı oldukça az, deniz suyu sıcaklığı ortalama 17 °C.

Ayrıca kış aylarının sürekli karanlık olması da depresif olabiliyor. Ortalama hava sıcaklıkları için kullandığım site linki.

İsveç’te Eğitim – İsveç’te Yaşama ve Çalışma Rehberi

Okuduğunuz üniversitenin İsveç’teki üniversitelerle anlaşmaları varsa en kolay yol bunlardan faydalanarak İsveç’e gelmek, Erasmus ya da başka anlaşmaları mutlaka takip etmeli.

Gerekli bursu/maddi kaynakları sağladıysanız ancak üniversitenizin bir anlaşması yoksa su linkten “university admission”a kayıt yaparak istediğiniz dersleri ya da okulu seçmeniz ve onlarla iletişime geçmeniz de mümkün. Gerekli bilgiler kısmında bir suru yararlı bilgi İngilizce olarak bulunabilir. İsveç’teki ya da İsveç dışındaki her öğrenci kaydı buradan yapıldığı için herkes eşit şartlara sahip.

Sitede İsveççe ve İngilizce seçenekler mevcut ve hesap oluştur butonuna tıkladığınızda “NO I don`t have a Swedish personal ID number” seçeneğini seçerek bir hesap oluşturabilirsiniz. Kayıt zamanları yılda iki defa ve başvuru kıstaslarını sağlamanız gerekiyor. Ek olarak gitmek istediğiniz okulun veya bölümün bir hocasıyla başvurudan önce kontağa geçmenizi, yapılması gerekenleri onlara da sormanızı ve ne kadar istekli olduğunuzu belirtmenizi tavsiye ederim.

Kabul aldıktan sonraki süreç; eğitim tarzı kişiyi isteği dışında zorlamaya, tek seferde çok ders kaydı ile bilgi yüklemesi yapmaya dayalı değil. Mühendislik bölümleri dersleri teori ve pratik birleşimlidir ve mühendislik fakültesi lisans programları 3 yıldır.

Nasıl İş Bulurum? – İsveç’te Yaşama ve Çalışma Rehberi

Öncelikle okul bitmeden bağlantılar yapma imkânınız olursa oldukça yardımı olur. Mesela bitirme projenizi teorik bir proje yerine uygulamalı olarak bir şirkette yapmış olmak (tabi akademik devam etme arzunuz varsa teorik projeler de kabul görür) ya da proje hocanıza ülkede iş bulma, kalma isteğinizden bahsetmek gibi.

İş bulabilmek için eğitimde olduğu gibi genel bir web sitesi var, bizdeki iş ve işçi bulma kurumu gibi,

linkini ekliyorum.

İsveççe, İngilizce, Arapça ve Farsça gibi birkaç dil seçeneği mevcut ve yurt dışından gelecekler için daha sonra çalışma vizesi başvurusunda kabul edildiğiniz işin ilan numarasını da istiyordu göçmenlik kurumu. Bu siteden istediğiniz meslek ve şehir ya da başka kıstaslar seçerek iş ilanlarına bakabilirsiniz. (Vize için de artık aracı kurumlar var, kabul aldığınız şirket yardımcı olacaktır.) Özel sektörde ve uluslararası şirketlerde çalışacaklar için İngilizce bilmek yeterli olacaktır, İsveççe bilmeniz şart değil, ancak devlet kurumlarındaki isler için İsveççe bilmeniz bekleniyor. Dil seviyesi yapacağınız mesleğe ve çalışacağınız kuruma göre değişiyor. Örneğin hastanelerde tıp doktorluğu yapabilmek için gelen hastanın şikayetlerini anlayacak kadar İsveççe bilmeniz gerekli.

Son yıllarda oldukça yaygınlaşan diğer bir yöntem de Linked-in`den iş başvuruları yapmak ve buradan kabul alanların arttığını da gözlemliyorum.

İsveç’te Çalışmak ve Yaşamak – İsveç’te Yaşama ve Çalışma Rehberi

İsveç’e gelip çalışmaya başladıktan sonra ilk fark edeceğiniz şeylerden biri muhtemelen “bey” ve “hanım” gibi ünvan sıfatlarının ve hiyerarşinin olmayışı olacaktır. Müdürünüze ismiyle hitap edersiniz, Mr. Mrs ya da Miss kullanmanız komik olabilir 🙂 Şirket CEO’su restorana sizden sonra gelmişse sizin arkanızda sıraya geçer. Ülkenin genelinde korunan sıra ve hak iş yerinde de korunur.

Sendikal hakların tam olarak ne olduğu sanırım en güzel İsveç’te öğrenilir. İşveren sendikaya gerek kalmadan sizin haklarınızı ve çıkarlarınızı da gözetir ve bunlar yasalarla desteklenir. Anne ve baba olursanız maaşınızı alarak aylarca hiç çalışmazsınız, birçok Avrupa ülkesinden farklı olarak babalar da anneler kadar uzun ücretli izinler alabilirler. Anne ve babanın anlaşmasına bağlı olarak izinler istenildiği gibi bölüşülebilir. Ayrıca “vabba” denilen çocuğunuz hastayken kullanılan evden çalışma izinleri vardır.

Bunun dışında;

başka işleriniz için de müdürünüzle anlaşarak işe gelmeden herhangi bir yerden de çalışmanız mümkün. Haftalık 40 saatlik bir çalışma kontratına imza atsanız da günde iki defa kahve molanız ve bir öğle yemeği molanız vardır, toplam mola süresi şirketlere göre değişmekle beraber tamamen kişisel güven esaslıdır ve çalışma saati günlük ortalama 6,5 saattir (ortalama 1,5 saat günlük mola).

Bir işi yapamamak ya da zamanında yetiştirememek de işin bir parçasıdır ve yeterince önceden müdürünüzü bilgilendirirseniz genelde anlayışla karşılanır ve bir şekilde çözülür. Siz yeter ki elinizden geleni yapın ve karşılıklı güven duygusunu zedelemeyin.

Genel olarak devlet dairelerinin oldukça düzenli, sağlam ancak ağır akan bir bürokrasisi var, her şey uzun uzun sıralarla mümkün. Ancak bir defa vergi sistemine dâhil olup kişisel vatandaş numarası aldıktan sonrası çorap söküğü gibi gelecektir. Ülkede nerdeyse her şeyi telefon uygulamalarıyla yapmak mümkün ve oldukça güvenli. Otobüslerde, marketlerde ya da bir arkadaşınıza borç para vermek için bile telefon uygulamaları kullanırsınız, nakit İsveç kronu (SEK) görmeyeli yıllar oldu sanırım. Son olarak vergi miktarlarının oldukça yüksek olduğunu ve bu vergilerin göçmenlere, ihtiyaç sahiplerine ya da komünel alt yapı ve ihtiyaçlara harcandıktan sonra kalanının yılsonunda hesaplanarak size geri ödendiğini de eklemek istiyorum (sizden az alınmış ancak fazla hizmet yapılmışsa da borçlu olursunuz.)

İş – yaşam dengesi oldukça önemlidir.

Günde 8 saatten fazla iste olmanız beklenmez, aksine çok uzun saatler çalışırsanız zorunlu izin almanız gerekir. Çalışma yükünün fazla olduğu zamanlarda müdürünüzün onayıyla fazla mesai yaparsanız ya ek ücret ya da ek izin alırsınız. İş dışında neredeyse herkes bir ya da birçok spor dalıyla uğraşır, bir ya da birkaç hobiyle ilgilenir ve yılda ortalama iki defa seyahat ederler (yaz tatili ve Noel tatili). Doğaya ve bütün canlılara saygı esastır ve doğal yaşam desteklenir. Alacağınız antibiyotiğin biyolojik atığının toprağa karışıp oradaki dengeyi bozacağını bile hesaba katarlar antibiyotik yazarken (bu arada sağlık sisteminden uzun bekleme süreleri yüzünden çok da memnun değilim), ya da şehirde veya orman içinde bisiklet ve yaya yolu yaparken her yeri betonlaştırmazlar.

Ülkedeki yaşamı gözlemlerim ve tecrübelerim çerçevesinde anlatmaya çalıştım. Umarım yapacağınız seçimde yardımcı olur.

Emek ve güzel enerjiyle hayallerinizin gerçeğe dönüşmesi dileğimle..

Sevgiler,

Hülya Özdemir Ağören

İsveç ile ilgili diğer yazılarımıza da göz atabilirsiniz.

İsveç’te Gezmenin En Güzel Yolu

İsveç’e gittiğinizde hem işlerinizi daha kolay halletmek hem de ülkenin en güzel noktalarını keşfetmek için araç kiralayabilirsiniz.  Yolcu360’ı kullanarak Türkiye ve 110 ülkede en iyi fiyatlarla dakikalar içerisinde araç kiralayabilirsiniz. Tek yapmanız gereken Yolcu360 uygulamasından ya da yolcu360.com web sitesinden dilediğiniz konum ve tarih aralığını belirleyip listelenen araç alternatiflerinden istediğinizi kiralamak! Ayrıca 0850 360 5 360 numaralı Misafir Merkezi’ni arayarak da 7/24 dünyanın her yerinde kolaylıkla araç kiralayabilirsiniz! Yurt dışındayken Misafir Merkezi’ne ulaşmak için ücretsiz olarak +1 888 774 7471 numarasını arayabilirsiniz

İsveç Seyahat Rehberi