Sıfır Atık Projesi ve Yaşamımız
yağışların azalmasıyla beraber son dönemlerin gündeminden düşmeyen konu iklim değişikliği, sürdürülebilir yaşam şekli ve beraberinde geliştirilen projeler, alınan yeni kararlar oldu. Ülkeler bile kendi aralarında ortak protokollerle karar almanın adımlarını attı. Söz konusu çevre ve iklim değişikliği olunca sürdürülebilirlik, enerji tasarrufu, geri dönüşüm gibi duymaya alışık olduğumuz ama ne olduğunu belki de tam olarak bilmediğimiz bazı kavramlar da hayatımıza girdi. Sıfır Atık Projesi de bu kavramların hepsini içeren bir harekettir.
Sıfır Atık ve Amacı Nedir?
Sıfır Atık; israfın önlenmesi, sahip olduğumuz kaynakların etkin ve verimli kullanılmasını, atıklara sebep olan durumların tespit edilerek engellenmesi veya mümkün olduğunca azaltılması, atık oluşması durumunda ise ayrıştırılmasını ve geri dönüşümünün sağlanmasını kapsayan bir atık yönetim felsefesidir.
Sıfır Atık projesinin amacı da aslında tanımının içinde açıkça belirtildiği gibi israfı önlemek, kaynakları doğru kullanmak, oluşan atıkları doğru ve geri dönüştürülebilir şekilde ayırmaktadır. Tabii ki büyük resimdeki amaç ise doğanın bozulan dengesini rayını oturtmak, doğru kaynak kullanımı ile tüketimi minimize etmektir.
Sıfır Atık Projesinin Avantajları
Ülkemizdeki Sıfır Atık hareketinin resmi sitesinde belirtilen ve yazının devamında listelediğim başlıca avantajlar, aslında konunun ne kadar önemli olduğunu ayrıca vurgulamaktadır. Konunun hem bireysel, hem kurumsal hem de uluslararası ölçüde önemi ve yeri çok mühimdir.
- Verimliliğin artması, temiz ortam kaynaklı olarak performansın artması,
- İsrafın önüne geçildiğinden maliyetlerin azaltılması,
- Çevresel risklerin azalmasının sağlanması,
- Çevre koruma bilincinin kurum bünyesinde gelişmesine katkı sağlandığından çalışanların “duyarlı tüketici” duygusuna sahip olmasının sağlanması,
- Ulusal ve uluslararası pazarlarda kurumun “çevreci” sıfatına sahip olmasının sağlanması, bu sayede saygınlığının arttırılmasıdır.
Sıfır Atık Türleri
Kağıt Atık
Kağıt ambalajlar, defterler, yazışma kağıtları, gazeteler, kese kağıtları, kitaplar, karton koli, not kağıtları, kağıt peçeteler bu atık türüne girmektedir. Kağıt atıkların çevreye atılması hem çevre kirliliğine hem de doğal kaynakların yok olmasına sebep olduğundan ayrıştırılması büyük bir öneme sahiptir. Bu atık türünün sıkıştırılarak ve ıslanmayacak şekilde ayrıştırılması gerekirken, yakılması veya çevreye atılması yanlış uygulamalar olarak geçmektedir.
Ahşap Atık
Ahşap malzemeler hayatımızın hemen her yerinde vardır. Mobilya ve küçük ev eşyaları, ambalaj olarak kullanılan palet ve kasalar, eşyaların üretimi sırasında artan talaş ve artık parçalar bu atık kategorisine girmektedir. Ahşap atıkları ayrıştırılmadığı ve geri dönüştürülmediği sürece; çevre kirliliğine, daha fazla ağaç kesilmesine, milli kaynakların tüketilmesine, yakıldığında yine çevre kirliliğine neden olmaktadır. Diğer tüm atıklardan ayrı biriktirilmelidir.
Plastik Atık
Plastik hem gündelik yaşantımızda hem de üretim sektöründe sıklıkla kullanılan bir maddedir. Kullanım oranı böyle yüksek olunca da geri dönüştürülmesi ve atık olarak ayrılması çok önemlidir. Doğada kaybolma süresi de uzun olduğundan çevreye atılması çok büyük kayıplara sebebiyet vermektedir. Denize atılan plastikler ise güneş ışığı ile birlikte mikroplastiklere dönüşürler ve canlıların vücudunda rastlanır hale gelirler. Ayrıca bazı deniz canlılarının hareket ve nefes alma kabiliyetlerini de engellediği için ölümlerine sebep olurlar.
Plastik geri dönüşüm şemasına buradan ulaşarak neler yapabileceğinize bakmanızı tavsiye ederim. Pet şişeler, şişe kapakları, su damacanaları, ambalajlar, naylon poşetler, plastik kutular, pet bardaklar, temizlik malzemesi ve kişisel bakım ürünlerinin ambalajları ve plastik oyuncaklar bu atık türüne girmektedir. Ayrıştırılarak biriktirilmesi ve geri dönüşüm kutularına teslim edilmesi çevre için yapabileceğimiz en büyük iyiliklerdendir.
Cam Atık
Cam malzemeler ve eşyalar hem sağlıklı hem de tekrar kullanımı mümkün olan en kolay maddelerdendir. İçecek şişeleri ve kavanozlar, evlerimizden, iş yerlerimizden atık diye ayırabileceğimiz en temel eşyalardır. Ancak bu malzemelerin tekrar kullanımı veya ayrıştırılması oldukça kolaydır. Mahallelerimizde bulunan cam atık kumbaraları da ömrünü tamamlayan veya artık kullanılmayan cam eşyaların ayrıştırılmasını teşvik edici unsurlardır.
Burada önemli bir uyarıda bulunmak istiyorum. Cam atık ile en çok karıştırılan madde porselendir. Porselenler cam ile birlikte ayrıştırılmamalıdır.
Kompozit Atık
Kağıt ve plastik karışımı bir malzeme olan kompozit aslında günlük yaşantımızda sıklıkla karşılaştığımız bir atık türüdür. Hazır çorba ambalajları, süt-meyve suyu kutuları bu atık türüne girmektedir. Bunun dışında üretim sektöründe de yüksek oranda bir kullanıma sahiptir. Diğer atıklardan ayrı olarak ayrıştırılmalıdır ve çevrede kirliliğe sebebiyet vermemesi adına atılmamalıdır.
Metal Atık
Metal atıklar daha çok alüminyum içecek kutuları ve yağ-salça-konserve kutuları şeklinde günlük yaşantımızda karşılaştığımız bir türdür. Metal objelerin geri dönüşümü küresel ısınma tehdidini azaltan en önemli faktörlerden biridir. Bu geri dönüşüm ile birlikte enerji tasarrufuna artı olarak CO2-emisyonu da azalmaktadır.
Küresel ısınma ile ilgili diğer yazım için buraya bakabilirsiniz.
Bitkisel Atık Yağ
Bitkisel yağlar, zeytin, ayçiçeği, mısır, pamuk, soya gibi yağlı bitki tohumlarından elde edilen yağlardır. Kullanılmış kızartmalık yağlar ve son tüketim tarihi geçmiş olan katı ve sıvı yağlar bu kategoride ayrıştırılabilecek türdendir. Kızartmalık yağlar mümkünse toplama bidonlarında ancak mümkün değilse kendi ambalajlarında biriktirilmelidir. Bağlı olduğunuz belediyelerden de bu konuda destek alabilirsiniz.
Organik Atık
Organik içeriğe sahip olan ürünler hayvansal ve bitkisel bazlı atıkların meydana gelmesine sebep olmaktadır. Meyve, sebze, baklagiller, saman gibi ürünler bu kategoriye girmektedir. Organik atıklar diğer atıklardan ayrı olarak toplanır, ev veya iş yerlerinde geri dönüştürülebilir veya belediyeye teslim edilebilirler.
Diğer çöplerle karışık atılması hem geri dönüşüm fırsatını yok etmektedir hem de görüntü kirliliği, koku gibi sorunlara yok açmaktadır.
Elektronik Atık
Sürekli olarak çıkmasa da hepimizin yaşamında artık kullanım dışı olan elektronik eşyalar yer almaktadır. Beyaz eşyalar, küçük ev aletleri, bilgisayar, telefon gibi cihazlar elektronik atık olarak nitelendirilmektedir. Bu eşyaların atık olarak ayrılması beyaz eşya, otomobil endüstrisi gibi sektörlerde hammadde olarak kullanıma katkı sağlamaktadır. Ayrıca bu ürünler ikinci el olarak farklı kullanıcılara da verilerek gereksiz tüketim ve atık azaltılmış olmaktadır.
Bu atıkların çevreye bırakılması ise içinde bulunan metal vb maddeler nedeniyle doğaya ve canlılara zarar vermektedir.
Atık Pil
Atık pillerin hem evlerde hem de iş yerlerinde atık pil kutularında biriktirilmesi çevremiz için çok önemlidir. Enerji deposu olan bu pillerin doğaya kontrolsüz şekilde atılması bazı zararlı ve tehlikeli maddelerin açığa çıkmasına, beraberinde insan ve diğer canlıları tehdit eden durumların oluşmasına sebep olmaktadır.
Sıfır Atık ile ilgili hem ülkemizde hem de dünyada başlatılan projeler, kampanyalar ve geliştirilen eğitim platformları insanlık olarak ortak bir yolda buluşmamız gerektiğinin göstergesidir. Bizler de evlerde veya iş yerlerinde yukarıda yazdığım atık türlerini bağlı bulunduğumuz belediyelerden de destek ve bilgi alarak ayrıştırabiliriz. Bu bir zincirdir ve birey olarak her birimiz birer halkayız. Bu nedenle istesek de istemesek de bunun bir parçasıyız. En azından biraz önlem alarak artı yönde bir katkımızın olması bugünümüz ve geleceğimiz, çocuklarımız için çok önemlidir.
Bu yazıyı okuyan sizler, umarım hayatınızda küçük ya da büyük bir değişiklik yaparak bu döngüye bir yerinden dahil olursunuz.
Diğer yazılarım için buraya, Instagram hesabım için ise buraya bakabilirsiniz.
Sevgiler..
Ezgi
