Mardin Gezilecek Yerler – Mardin’de Görülmesi Gereken 20 Mekan
Sonsuz Masal Mardin şehrinden selamlar. Sloganından da anlaşılacağı üzere Mardin gerçekten masalsı bir şehir. Binlerce yıldır farklı medeniyet ve kültürlerin bıraktığı izleri halen taşıyan, mimarisi ile ziyaretçilerini büyüleyen, ambiyansı ile tekrar tekrar görmek isteyeceğiniz bir yer. Mardin Gezilecek Yerler yazımda bu masalsı şehirde görülmesi gereken 20 mekanı listeledim. Daha önce hiç gitmeyenler için güzel bir rehber olacaktır. Klasik gezilecek yerler listelerinden biraz daha farklı olduğu için daha önce gidenlerin de şaşıracağı bir liste olacağına eminim.
Önce biraz Mardin’in İlçelerinde bulunan mekanlardan başlayalım.
1- Yardere / Artuklu
Dara Antik Kentine yakın bir konumda bulunan Yardere (Kurdise), doğası ile insanı şaşırtan güzellikte bir yer. Şaşırmanızın sebebi Mardin gibi kurak bir şehirde bu tarz bir mekanın olabilmesi. Minik minik şelalelerin oluşturduğu doğal havuzların etrafı, kamp yapmak isteyenler için harika imkanlar sunuyor. Mardin merkeze 43 km uzaklıkta bulunuyor.
2- Mardin Travertenleri
Mardin’de Pamukkale gibi bembeyaz olmasa da coğrafyada ağırlıkla bulunan sarı-kahverengine tonlarıyla kaplı bir traverteni olduğunu biliyor muydunuz? Kızıltepe ilçesinde 4 dağın arasında bulunan Başdeğirmen şelalesi Mayıs ayına kadar yağışın da etkisi ile gürül gürül çağlarken yazın sıcaktan dolayı kuruyor. Bu yüzen gideceğiniz ay çok önemli.
3- Beyaz Su
Sıra listemizdeki son doğal mekanda. Mardin’in Nusaybin ilçesine 20 km uzaklıkta bulunan Beyaz Su Deresi bir vadi içinden akıyor. Geçtiği yerleri deyim yerindeyse çöldeki vahaya çevirmiş. Vadi boyunca bir çok yerel işletmenin kurduğu kafe-restoranlarda suyun içinde otururken keyifli zaman geçirebilirsiniz. Doğal mekanların doğal kalması taraftarı biri olarak bu işletlemelere karşıyım ancak bir çok insanın da tercihi bu tarz mekanlar olabiliyor. En azından çevreye zarar vermemelerini dilerim. Mardin ve İlçelerinin genel olarak su ihtiyacı bu dereden sağlanıyor.
4- Savur
Tarihi mekanlara yavaş yavaş başlayalım. Mardin’in çok da bilinmeyen bu şirin ve küçük ilçesi bir çok tarihi mekana da ev sahipliği yapıyor. Mardin’i daha detaylı ve tekrar tekrar gezmek isteyenlere mutlaka önereceğim bir yer. Özellikle taş işçiliği açısından muazzam yapılara sahip. Burada bulunan Abdullah Bey Konağı , Mor Yuhanon Kilisesi , Savur Kalesi görülmesi gereken yerlerden bazıları.
5- Kıllıt (Dereiçi) Köyü
Hazır Savur’a kadar gelmişken özellikle fotoğafçılar için tam bir cennet olan Kıllıt Köyü’nü de listenize eklemenizi tavsiye ederim. Mardin Savur’a 7 km uzaklıkta bulunan bu köyde maalesef şu anda sadece 3 hane bulunuyor. 1970’den itibaren köyden batıya ve Mardin merkeze doğru yoğun bir göç gerçeklekte. Bu Süryani köyünde 3 tane de kilise mevcut. 370 yılında inşa edilen Kadim Süryani Ortodoks Kilisesi (Mor Yuhanon Dilimoyo), Protestan Kilisesi ve Katolik Kilisesi. Ayrıca eski bir şarap fabrikası da mevcut.
6- Ali Paşa Köyü ve Gurs Vadisi
İlçelerden merkeze doğru yaklaşmaya devam ediyoruz. Sıradaki mekan hem doğasıyla hem de tarihi / kültürel hazinesi ile büyüleyen bir yer. Kızıltepe’ye 14 km uzaklıkta bulunan bu köydeki evlerin çoğu Mardin taşıyla inşa edilmiş. Yakınlarda bulunan Gurs vadisinde bulunan minik göl ve şelalerde doğa severleri tatmin edecek cinsten bir yer.
7- Turabdin Bölgesi ve Köyleri
Midyat ve çevresini içine alan tepelerden oluşan bu bölge Süryanice’de “kulların dağı” anlamına gelen Tur Abdin olarak adlandırılıyor. Süryani Ortodokslar için son derece önemli ve kutsal bir bölge. Gülgöze (Ayn Wardo) köyündeki Mar Had Bşabo kilisesi, Anıtlı’da (Hah Köyü) bulunan Meryem Ana (El Hadra) Kilisesi, Mar Izozoel Kilisesi, Güngören (Keferbe) köyündeki Mor Stefanos Kilisesi, Mercimekli köyünde bulunan Mor Lozoor Kilisesi ve en ünlü manastır olan Mor Gabriel Kilisesi bu bölgede bulunan manastır ve kiliselerden sadece bir kaçı. Diğer tüm kiliseleri de yukarıdaki haritaya yerleştirdim.
8- Mor Gabriel Manastırı
Bu manastıra özel bir başlık açmak gerekiyordu. Yayvantepe (Kartmin) köyünün yakınlarında bulunan bu manastır dünyanın ayakta duran en eski Süryani Ortodoks manastırıdır. Bunun dışında sahip olduğu ikiz çan kulesi ile mimari açıdan oldukça önemlidir. Savurlu Mor Şemuil ve öğrencisi Kartminli Mor Şemun tarafından 397 yılında kurulmuş. Manastır’da bulunan Teodora Kubbesi, Anastasios Kilisesi, Beth Kadişe ve Meryem Ana Kilisesi gibi ilginç yapıların dışında fotoğrafçılar için şahane bölümler bulunuyor.
9- Kafro Köyü
Midyat Merkeze yaklaşık 15 km uzaklıkta bulunan Elbeğendi Köyü olarak da bilinen Kafro köyünün son zamanlarda bu kadar ünlü olmasının sebebi yurt dışında yaşayan Süryanilerin her yaz geldiklerin kalmak için kendilerine şahane evler inşa etmeleri ve yine içlerinden birinin burada gerçek bir İtalyan Pizzacısı açması. Daha önceki yazılarımızda burayı anlatmıştık. Odun ateşinde pişen bu pizzayı denemek için ülkenin dört bir yanından da turistler geliyor desek yalan olmaz. Ama maalesef bu popülarite mekandaki fiyatlandırmayı da ciddi bir şekilde etkilemiş. Çok kısa süre içinde pizza fiyatları 25-30 TL’den 40-45 TL bandına gelmiş. Burada bulunan Mor Yakup ve Mor Barsavmo Kilisesini de görmeyi ihmal etmeyin.
10- Midyat
Mardin’in en az kendi kadar meşhur ilçesi Midyat’ı bu yazımda tekrar anlatmayacağım. Çünkü Midyat ile ilgili son derece detaylı ve tüm gereken bilgileri bulabileceğiniz yazıyı ve videoyu da aşağıya bırakıyorum. Midyat Gezi Rehberi
11- Dara Antik Kenti
Son zamanlarda gördüğüm antik kentler arasında beni en çok heyecanlandıran yer oldu. Adını Pers Kralı Darius’tan alan, Mezopotamya’nın Efes’i olarak kabul edilen bu kent Mardin merkeze 30 km uzaklıkta bulunuyor. M.S 505 tarafında bir garnizon kenti olarak Sasanilere karşı korunmak için askeri amaçla kurulmuş. Burayla ilgili özel bir yazıyı yazacağım çünkü gerçekten ayrıca yazılması anlatılması gereken bir yer.
Bölgede 2 adet su sarnıcı ki biri gerçekten muazzam bir ambiyansa sahip, kiliseler, zindan, tophane, agora, kale duvarları, anıt mezarlar ve nekropol alanlar bulunuyor. Bir çok farklı medeniyet burayı kullandığı için hem mimari anlamda hem de nekropol ve mezarlar açısından oldukça farklı eserlere sahip. Yukarıdaki videoda bu mekanı da anlatmıştım.
12- Der Mor Evgin Manastırı
Mardin’in en az kendisi kadar eski Nusaybin ilçesinde de muhteşem manastır ve kiliseler bulunuyor. Ama 1700 yıllık Mor Evgin manastırı keşfedilmeyi bekleyen yerlerden biri. Trabzon’daki Sümela manastırını andıran bu mekanda Rahiplik yaşamının başladığına inanılıyor ayrıca bu manastırda binlerce rahip yetişmiş.
Nasıl Bir Rota Yapabilirim Diye Merak Ediyorsanız, Benim Kullandığım Rotayı Tavsiye Ederim
Eski Mardin’de Gezilecek Yerler
13- Deyrulzafaran Manastırı
Mardin denince en çok ziyaret edilen manastır olan Deyrulzafaran, il merkezine 3 km uzaklıkta bulunuyor. Manastır, Millatan Önce Güneş Tapınağı, daha sonra da Romalılar tarafından kale olarak kullanılan bir kompleks üzerine inşa edilmiş. Romalılar bölgeden çekilince Aziz Şleymun bazı azizlerin kemiklerini buraya getirterek kaleyi manastıra çevirmiş.
14- Medreseler
Eski Mardin’de gezilecek mekanları sıralamaya başlayalım. Bu kısımda çok fazla yer olduğundan kategorilere ayırmak istedim.
Kasımiye Medresesi
Artuklu döneminde yapılmaya başlanan ve Akkoyunlu Hükümdarı Cihangiroğlu Kasım Padişah döneminde tamamlanan ve bunca yıl geçmesine rağmen harika mimarisiyle dimdik ayakta kalabilen bu yapı. Eski Mardin’in eteklerinde ovaya yakın bir kısımda bulunuyor. Duvarda bulunan kan izlerinin; Kasım Paşa’nın burada katledildiğinde, kız kardeşinin paşanın kanlı gömleğini ağıtlar eşliğinde savururken gömlekten sıçrayan kanlardan dolayı olduğu düşünülüyor.
Zinciriye Medresesi
Mardin’deki en ünlü yapılardan biri olan Zinciriye Medresesi’nin adının hikayesiyle başlayalım. Zamanında Mardin’i akrep ve yılanlar basmış. Halk da din adamlarına giderek devasa bir muska yaptırmış. Bu muska o zamanlar iki minaresi bulunan Ulu Camii’nin iki minaresi arasına devasa bir zincirle asılmış. Timur istilasında minarelerden biri yıkılınca bu zincir medreseye getirilmiş ve buraya ismini vermiş. Medresenin çatısı özellikle gün batımını izlemek için en güzel noktalardan biri.
Hatuniye Medresesi (Sıtti Radviyye)
Artuklu döneminden kalan ve Artuklu mimarisinin en güzel örneklerinden biri olan bu medresedeki mihrabın yanındaki camekanın için Hz. Muhabbed’in ayak izi bulunuyor
Şehidiye Medresesi
Artuklu döneminden kalan ve şehir merkezinde bulunan bir diğer önemli ve görülmeye değer medresedir. Şu an camii olarak hizmet veriyor.
- Şah Sultan Hatun Medresesi
- Melik Mansur Medresesi
- Altınboğa Medresesi
şehir merkezinde bulunan diğer medreseler
15- Hamamlar
Mardin tarihi hamamlar açısından da oldukça zengin bir şehir.
Emir Hamamı
İkonik Mardin fotoğraflarının bir çoğunda görünün yapılardan biri. Emudin Külliyesi içinde bulunuyor. Yüzyıllardır hamam olarak hizmet vermeye devam ediyor.
Savurkapı Radviyye Hamamı
Hatuniye Medresesi (Sıtti Radviyye)’nin hemen yanında bulunan bu yapı mimarisi ile ziyaretçilerini etkileyen bir başka şaheser. 1176 yılından beri hamam olarak hizmet vermeye devam ediyor.
Emünüddin Hamamı
Mardin’de yapılan ilk Türk hamamı olma özelliği taşıyan bu yapı da 12. yy’dan beri hizmet vermeye devam ediyor. Bir çok değişikliğe uğrayan yapıdan günümüze bozulmadan kalan tek kısım soyunma kabinleridir. Buradan akan şifalı sudan dolayı hastaların tedavisi için kullanıldığından Anadolu’daki ilk tıp şifahanesi olarak da kabul edilmektedir.
Yeni Kapı Hamamı
Mardin’de yer alan bir diğer hamam olmakla beraber diğerleri kadar yapısını koruyamamıştır.
Ulu Camii Hamamı
Ulu Camii’ye gelir getirmesi amacıyla vakıf olarak inşaa edilen bu yapı fotoğrafçıların en uğrak noktalarından biri.
16- Camiler
Ulu Camii (Cami-i Kebir)
Mardin’deki en eski camiidir. 1176 yılında Artuklu hükümdarı tarafından yaptırılmış. Bu camiinin ikonik minaresi Mardin’de en çok fotoğraflanan yapı olduğunu söyleyebiliriz. Burayı gezerken mutlaka minareyi yakından incelemeye çalışın. Üzerindeki her bir figürün ve yazının anlamlarını bir bilene mutlaka sorun ya da youtube videomdaki o kısmı dikkatlice dinleyin.
- Şeyh Çabuk Camii
- Hamit Camii
- Pamuk Camii
- Şeyh Mahmud Türki (Şeyh Ali) Camii
- Reyhaniye Camii
- Arap (Azap) Camii
- Zairi (Şeyh Muhammed Ezzerar) Camii
- Hacı Ömer (Halife) Camii
- Melik Mahmut Camii
Eski Mardin’de bulunan diğer önemli camiiler.
17. Kiliseler
Dört bir yanı manastır ve kiliselerle kaplı Mardin’in eski şehir merkezinde de oldukça eski ve önemli kiliseler var.
Mor Behnam (Kırklar) Kilisesi – Mardin Gezilecek Yerler
Şar Mahallesi’nde bulunan ve 3. yy’dan kalma bu kilise Mardin merkezde bulunan en eski kiliselerden bir tanesi. 170 yılında kırk şehitlere ait kemikler bu kiliseye getirilmiştir. Bugün Mardin Metropolitlik Kilisesi’dir.
Eski Mardin’de bulunan diğer kiliseler:
- Mor Mihayel Kilisesi ve Burç Manastırı
- Mor Petrus ve Pavlus Kilisesi
- Mor Yusuf Kilisesi (Surp Hovsep)
- Mor Efram Manastırı
- Mor İliyo Kilisesi
- Surp Kevork (Kırmızı) Kilisesi
- Protestan Kilisesi
- Mor Hırmıs Kilisesi (Merkez)
18. Müzeler
Diğer yapıların aksine Mardin’de müze sayısı azdır. Kuşkusuz bundaki en büyük sebeplerden biri, zaten şehrin açık hava müzesi gibi olmasıdır. Yine de buraya geldiğinizde görmeniz gereken müzeleri yazacak olursak;
Mardin Müzesi
Süryani Katolik Patrikhanesi olarak 1895’te yapılan bina restore edilerek 1995’te müze olarak açıldı. Müze’de Kuzey Mezopotamya ve Güneydoğu Anadolu kültürlerinin Eski Tunç, Asur, Urartu, Grek, Pers, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu, Artuklu ve Osmanlı dönemlerine ait bir çok eseri bulabilirsiniz. Müze karta da giriş ücretsiz.
Sakıp Sabancı Kent Müzesi
Mardin şehrinin kentsel oluşumunu ve yaşam kültürünü sergilemek ve tanıtmak amacıyla açılan müze geçici sanat sergilerine de ev sahipliği yapıyor.
- Eğitim Tarihi Müzesi
- Firdevs Köşkü
Mardin Eski Şehir Merkezinde Bulunan Mekanların Listesi ve Konumu
19. Mardin Kalesi
Mardin’e baktığınızda en tepedeki yer olarak görülen ve “Kartal Yuvası” olarak da adlandırılan bu kale 2 bin yıla yakın geçmişiyle Subari, Sümer, Babil, Mitaniler, Asur, Hamdaniler, Selçuklular, Artuklu, Karakoyunlu, Pers, Roma, Bizans, Emevi, Abbasi, Akkoyunlu, Safaviler, Osmanlılar tarafından kullanıldı.Bulunduğu konumdan dolayı en güzel Mardin manzarası sunan yerdir.
20. Mardin Çarşıları
Yüzyıllardır çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmasından ve ticaretin sürekli devam etmesinden dolayı şehir çarşılar açısından da oldukça zengin.
Revaklı Çarşı – Mardin Gezilecek Yerler
Türk mimarisinde revaklar cami girişlerinde estetik amaçlı kullanılırken, caminin kalabalıktan taştığı zamanlarda namaz kılanların yağmurdan, kardan koruyan yapılardır. Bu çarşı da bunların çevresinde ve altında kurulduğu için bu ismi almış. Mardin’e ait yöresel bir çok ürünü ve farklı alt çarşıları bu bölgede bulabilirsiniz.
Kayseriyye (Bezestan)
Şehrin en ünlü ve büyük çarşıdır. Halk arasında Bedesten olarak da bilinen bu bölgedeki dükkanlarda Mardin’e ait ya da genel olarak ihtiyacınız olabilecek her şeyi bulabilirsiniz. Ulu Camii’nin kuzeyinden itibaren geniş bir alanı kaplıyor.
Bu Çarşıların dışında;
- Un Çarşısı
- Ayakkabıcılar Çarşısı
- Kapalı Çarşı
- Hasan Ayar Çarşısı
- Meşkin Çarşısı
- Kasaplar Çarşısı
- Bilebil (Bülbüller) Çarşısı
- Cumhuriyet Çarşısı
- Marangozlar Çarşısı
- Manifaturacılar Çarşısı
- Kuyumcular Çarşısı
- Gümüşçüler Çarşısı
- Tellallar (Sipahi) Çarşısı
- Bakırcılar Çarşısı
- Nalburiyeciler Çarşısı
- Leblebiciler Çarşısı – Mardin Gezilecek Yerler
Mardin merkezde bulunan diğer çarşılardır.
Bonus: Mardin Sokakları
Listenin son sırasına Mardin’i Mardin yapan, ziyaretçilerin en çok gelme sebebi olan tarihi Mardin sokaklarını koymak istedim. Son yıllarda yapılan restorasyon ve yerel halkın sanatsal dokunuşları sayesinde her bir sokak muazzam bir fotoğraf noktası haline geldi. Mardin sokaklarında gezerken kendinizi İtalya ya da Orta Çağ şehrilerinde hissedebiliyorsunuz. Özellikle Sanat Sokağı olarak bilinen, müzenin arkasında bulunan ve rengarenk lamba ve çiçeklerle muhteşem bir yer haline getirilen yer bu sokaklar arasında en meşhur olanı. Ancak şehri gezdikçe bir çok sokağa, tünellere, kabaaltı evlere, kapılara da hayran kalacaksınız. Özellikle Aralık – Nisan aylarında sabah saatlerinde şehre çöken sis fotoğrafçılara muhteşem kareler sunacaktır.
Bir sonraki şehirde görüşmek üzere . Daha fazlası için;
@gomesopotamia ve @reshontheway adresinlerini de takip etmeyi unutmayın.
İyi Seyahatler
