Türkiye’de Bulunan Kemerli Taş Köprüler | Merhaba, ülkemiz de Roma, Selçuklu, Osmanlı, Hitit, Urartu gibi pek çok medeniyetin izleri taşıyan bir çok taş köprü bulunmaktadır. Seri olarak yazmaya başladığım Türkiye’de bulunan tarihi taş köprüler yazımın ikinci bölümü ile asırlık köprüleri tanımaya devam edelim.
1. Varda(Alman) Köprüsü – Adana | Kemerli Taş Köprüler
Almanlar tarafından çelik kafes taş örme tekniği ile yapılmış olan köprü, 1912 yılında hizmete açıldı. Adana ili Karaisalı ilçesi Hacıkırı (Kıralan) mahallesinde bulunan bu köprünün bilinen adı Varda olsa da; yöre halkı tarafından Koca Köprü, Hacıkırı Demiryolu Köprüsü olarak ya da Almanlar tarafından inşa edildiği için Alman köprüsü olarak bilinmektedir. Adana’ya uzaklığı karayolu ile Karaisalı üzerinden 64 km.
Demir yolu ile Adana İstasyonu’na mesafesi 63 km. Köprünün yapılış amacı ise İstanbul-Bağdat-Hicaz Demiryolu hattını tamamlamaktı. Güzel fotoğraflar çekmek isteyenler için de ayrıca her mevsim gidilebilecek bir mekan ancak özellikle ilkbahar ve sonbaharda ziyaret etmek için uygun bir nokta. Varda Köprüsü’ne gelip piknik yapmak isteyenler için; Yerköprü Mesire yeri veya Kapıkaya Kanyonu’nda yer alan Bahçecik Şelalesi tercih edilebilir. Varda Köprüsü
2. Koyunbaba Köprüsü – Çorum
Bu köprü, Koyunbaba kitabesinde öyle güzel dualarla anlatılmş ki ; II.Beyazıt bu köprüye olan minnetralığı kitabesinde; “Yardımından dolayı Allah’a Hamd ve doğru yolun kılavuzu Muhammed ve onun yüce ailesine ve halkı doğru yola yönelten ashabına salat olsun. Dünya, ibret sahiplerinin nazarında hayır ve geçit köprüsüdür. Yaratıklar için sürekli hayat ve sevinç imkansızdır. Ne mutlu o başlangıç ve sonu düşünen kimseye ki, ahiret yolcuğuna devir için sevap edine. Sürüp giden sadaka ise, ne güzel sevaptır. Sadır ola bu yüce emir, bütün ülkelerde sürekli geçerli olsun.
Ulu, adaletli, bilgin sultan ve yiğit, yüce hakan, milletlerin yönetimini elinde tutan, arap ve acem sultanlarının sultanı, gazi ve mücahitlerin efendisi, kafir ve müşrikleri kahreden, krallar sultanı ve denizler hakanı, ihsan ve kudret sahibi Allah’ın desteklediği “Sultan Ebül-Fetih Beyazıt bin Mehmet Han”. Allah onun saltanatını gece ve gündüzler birbirini izledikçe sürdürsün. Kıyamet gününde sevaba ermek, üzerinden geçenlere ibret olmak, umum tarafından faydalanılmak amacıyla sürekli bir hayır olan bu değerli köprünün sağlam olarak yapılmasını emreyledi. Bu hayırlı eserin tesisi, 889 senesinin Şaban ayında başlandı ve 894 senesinde tamam oldu“ denilmektedir.
Köprünün yapımına 1484 yılında başlanmış, 1489 yılında tamamlanmıştır. Uzunluğu 250 metre, genişliği 7,5 metre olan köprü, dikdörtgen kesitli sarı kesme taşlardan yapılmış. Sivri kemerli 19 gözlü bir köprü. Ancak bugün zamanla ırmak birikintileriyle dolması nedeniyle 15 gözü görülüyor.
Köprüye Koyunbaba denilmesinin hikayesi ise şöyledir. Osmancık ilçesinde yaşayan ünlü bir mutasavvıf olan Koyun Baba’nın Osmancık ilçesinden geçerken kendisini ziyaret eden Fatih Sultan Mehmet’ten köprü isteğinde bulunduğu ancak bunun o dönemde gerçekleşmediği rivayet edilir. Daha sonra Amasya sancakbeyi II. Bayezid babasının ölüm haberini alarak hızla İstanbul’a doğru hareket etmiş ancak Kızılırmak’ı geçemeyince Koyun Baba’dan yardım istemiştir. Bayezid’den köprü sözü alan Koyun Baba karşıya geçmesini yardımcı olmuştu. (Hatta İstanbul’a ulaştırmış) Hükümdar olan II. Bayezid sözünü unutmamış onun adı ile bu köprüyü yaptırmıştır.
3. Kemere Köprüsü – Bartın
Kemere Köprüsü, Amasra da bulunan bir taş köprüdür. Amasra Kalesi’nin yarımada ile Boztepe Adası’nda bulunan iki kısmını birbirine bağlar. Roma döneminde inşa edilen köprü, 8. ve 9. yüzyıllarda, Bizans döneminde tadilatlar görmüş. Yıllar sonra tekrar 2013 yılında restorasyon çalışmaları başlanan köprünün 2014 yılında restorasyon çalışmaları tamamlandı.
Tüm taşları sökülen köprüye betonarme ve çelikten oluşan yapılar eklenip tarihine uygun olarak turizme kazandırılmış. Büyük kaya parçalarından yapılan Amasra Kemerdere Köprüsü’nün ayağında, Roma-Pontus Savaşlarında 7 askerin mızrak savaşı yaptıklarını tasvir eden silik kabartma yer alıyor. Amasra Kuşkayası Yol Anıtı’nın devamı olarak yapılan Amasra Kemerdere Köprüsü, Roma döneminden kalan en önemli tarihi eserler arasında bulunuyor.
4. Şahruh Köprüsü – Kayseri
Yapılışı çok eski zamanlara dayanan ve tarihi olarak çok büyük bir önem taşımakta olan Şahruh Köprüsü Bozkurt Bey’in oğlu Şahruh tarafından yaptırılmıştır. Kayseri de yer almakta olan köprünün yapımı ile ilgili çok net bilgi bulunmamaktadır. 1475-1480 yılları arasında yapılmış olabileceği tahmin ediliyor. Yaklaşık olarak 5 kere restore edilen köprü günümüzde kullanılan 150 metre boyunda tarihi bir taş köprüdür. Köprü İlk kullanıldığı dönemlerde idam köprüsü olarak bilinir daha sonrasında farklı işler için kullanılmaya başlamıştır.
Çok uzun bir yapısı olan bu köprü, aynı zamanda Şahruh’un da amcası tarafından cezalandırıldığı ve öldürüldüğü yer olarak bilinir. Kayseri-Sivas arasındaki Ortaçağ yol güzergâhında ve Kızılırmak üzerinde yer alır. Köprünün menba cephesinde ve batı yönündeki son kemer gözü üzerinde, çerçeveli bir taşa kabartma olarak işlenmiş arslan ve üzüm tasvirleri ile Hicrî 1327-1329 tarihlerinin, 20. yüzyılın başında gerçek- leştirildiği anlaşılan bir onarımla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Köprü 1911/12 yılında başlayan 1913/14 yılında tamamlanan bir onarım görmüştür. Onarım sırasında köprüye ait olan bir çok kabartma taşlar ortaya çıkarılmış olup tekrar yerlerine eklenmiştir. Kitabesi olmayan köprünün Selçuklu döneminde inşa edildiği düşünülmektedir.
Diğer yazım Türkiye de Bulunan Kemerli Taş Köprüler Bölüm 1 buraya tıklayıp okuyabilirsiniz
Çiğdem
