Atça Gezi Rehberi
Henüz keşfedilmemiş, keşfedilmediği için de hala doğallığı bozulmamış şirin bir kasaba arıyorsanız, gelin sizi benim de yarı memleketim olan Atça ile tanıştırayım. Kurulmadan önce at çayırlığı olan Atça, Aydın’ın Sultanhisar ilçesine bağlı Aydın’a yaklaşık 30 km, Nazilli’ye ise 11 km uzaklıktaki küçük bir kasabadır. 2014 tarihinden itibaren Sultanhisar’a bağlı bir mahalle olarak geçer. O zaman Atça Gezi Rehberi yazımıza başlayalım.
Kurtuluş Savaşı’nda Yunanlılar tarafından tahrip edilen, yakılarak yıkılan Atça, 1926 senesinde şu anki görünümüne kavuştu. Yeni görünüm için, zaten Kurtuluş Savaşı’nda yanmış evlerinin bir de yıkılışına şahit olan Atça halkının tepkisine, o zamanın Belediye Başkanı; “Biz kurulmuş düzenleri yıkmıyoruz, yeni bir düzen kurmaya çalışıyoruz.” diyerek cevap vermiştir. Türkiye’de modern imarlı ilk ve tek yerleşim yeridir. Atça ışınsal kent formu ile tasarlanmıştır. Atça’nın sekiz ana caddesi Atça Parkı’nda birleşmektedir. Planı Paris’in ünlü Champs Elysees Caddesi’nin de aralarında bulunduğu on iki caddenin birleşim yerinde bulunan Charles de Gaulle Meydanı’ndan esinlenilmiştir. Bu yüzden Atça için Türkiye’nin Paris’i de denilmektedir.
Türkiye’nin ilk imarlı yerleşim birimi olmasının yanı sıra, Atça denilince akla gelen ikinci şey Atçalı Kel Mehmet Efe’dir. Yoksulluğunun ve kimsesizliğinin sürekli yüzüne vurulmasından yorulan ve sürekli aşağılanan Kel Mehmet Efe, dağa çıkarak yoksulların ve kimsesizlerin koruyucusu olmuş, zenginlerden ve tefecilerden aldığı paraları, yoksullara ve düşkünlere dağıtması ile halkın sevgisini kazanmıştır. Ege bölgesinin önemli bir bölümünü ele geçirmesinin ardından telaşlanan Osmanlı güçleri ile girdiği bir çatışmada vurularak öldürülmüştür. Arkasından çok sayıda türkü, tiyatro ve kitap yazılan Mehmet Efe’nin anısına bugün Atça’da ‘Atçalı Kel Mehmet Efe’ heykeli bulunmaktadır.
Atçalı Kel Mehmet Efe’nin en çok bilinen türküsü;
Aydın dağlarında gezerim gayri
Yazıldı fermanım okundu gayri
Aldım martinimi çıktım dağlara
Dünya bir olsa tutulmam gayri.
Oniki yaşımda binerdim taya
Minnet etmezdim paşaya beye
Bizi yaman bildirmişler devlete
Dünya bir olsa tutulmam gayri.
Atçalı Mehmet’im bilsinler beni
Yoksulun yanında görsünler beni
Koyarım bu yola bu tatlı canımı
Dünya bir olsa tutulmam gayri.
Osmanlı Devleti’nde bir İngiliz şirketle yapılan anlaşma sonucu yaptırılan Türkiye’nin ilk demir yolu ağı Atça’yı da içerisine almaktadır. Atça İstasyonu 1882 senesinde açılmıştır.
Atça Lezzet Önerileri – Atça Gezi Rehberi
Çilek Festivali
Atça denilince akla gelen ilk şeylerden biridir çilek. Sultanhisar ve Atça’nın ev sahipliği yaptığı mayıs aylarında düzenlenen ve en son 2019 senesinde 50.si düzenlenen Nysa Çilek Tarım Kültür ve Sanat Festivali, pandemi sebebiyle 2020 senesinde yapılamamış olsa da yarım asırdır Atça’da renkli görüntülere şahit olmaktadır. Ayrıca Atça Cumhuriyet Meydanı’nda her sene Çilek Güzeli yarışması yapılmaktadır.
Kar Helvası
Yazın 40 derece sıcağında serinlemek isterken Atça Pazarı’na yolunuz düşerse kar helvası yetişir imdadınıza. Kar helvası, bir bardak dolu dolu karın vişne şurubu ile tatlandırılmasıyla oluşur. Yapımı basit, tadı ve hissiyatı ise tarif edilemez 🙂
Halep İşi Pide
Atça’da hangi pide salonundan içeri girerseniz girin, lezzeti konusunda hiç bir şüpheniz olmasın. Burada ki pide salonlarında diğerlerinden farklı olarak pidenin yanında limon yerine turunç vardır.
Zeytinyağı
Atça’da üç adet zeytinyağı fabrikası bulunmaktadır.
Atça Pazarı
Her pazartesi Cumhuriyet Meydanı etrafında kurulur.
Benim Atça dışında hiç bir yerde görmediğim, varsa da bilmediğim bir diğer şey ise Atça Pazarı’na alışverişe giden vatandaşlara ücretsiz servis hizmeti veren ‘Çek Çek Traktör”dür. Çek Çek Traktör, traktör römorku üzerine yapılan karavan tarzı taşıma aracıdır. Asıl amacı, pazara giden, özellikle yaşça büyük insanlara pazar alışverişlerini taşıma kolaylığı sunmasıdır.
Atça Pazarı’nn dışında her pazar gerçekleştirilen satış yapanların sadece kadınlardan oluştuğu Yok Yok Pazarı’nda el emeği Atça lezzetlerinin yanı sıra, el emeği ürünleri de tezgahlarda bulabilirsiniz.
Atça Çevresindeki Antik Kentler – Atça Gezi Rehberi
Nysa Antik Kenti
Bizans döneminden bir çok kalıntı bulunan Sultanhisar’da ki Nysa Antik Kenti’ni ziyaret etmeyi ihmal etmeyin. Efes Antik Kenti’nden sonra Anadolu’da en iyi korunmuş kütüphanelerden biri buradadır. Ayrıca dünyanın ilk coğrafyacısı olan Strabon, Nysa Antik Kenti’nde eğitim almıştır.
Mastaura Antik Kenti
Yüksek tepelerin çevrelediği bereketli ve sulak bir vadi içerisinde yer alan bir Lydia Kenti’dir
Orthasia Antik Kenti
Savunma amaçlı yüksek bir tepeye kurulmuş olan Orthasia Kenti, Strabon’nun notlarında Karia yerleşmesi olarak bahsedilmiştir.
Aydın bölgesindeki diğer seyahat noktalarına bakmak isterseniz aşağıdaki linkleri ziyaret edebilirsiniz;
Ege’nin İncisi Aydın Gezi Rehberi
Instagram adresim; didemmturkmen
