Şanlıurfa Gezi Rehberi | Detaylı Şanlıurfa Gezilecek Yerler Listesi

Şanlıurfa Gezi Rehberi

Ülkemizin en eski yerleşim yerlerinden biri olan Peygamberler şehri Şanlıurfa’ya hoş geldiniz. Bundan 5-10 sene öncesine kadar isotu, şarkıcıları, türkücüleri, sıra geceleri gibi daha çok kültürel özellikleri ile ön plana çıkan bu şehrimiz artık dünya çapında bir üne sahip. Bunun sebebini muhtemelen bir çoğunuz tahmin edebiliyorsunuzdur. Evet Göbeklitepe’den bahsediyorum. Tarih kitaplarının tekrar yazılmasına sebep olan insanlığın ilk tapınağı olan Göbeklitepe’nin turizme kazandırılması ile Şanlıurfa popüler bir turizm merkezi haline geldi. Bu yazımızda kadim şehir Şanlıurfa Gezi Rehberi ve gezilecek tüm yerleri detaylı bir şekilde bulabileceksiniz.

Şanlıurfa Hakkında Genel Bilgiler

Ülkemizin en büyük şehirlerinden biri olan Şanlıurfa 2 milyon civarında bir nüfusa sahip. Ciddi bir oranda Suriyeli nüfusunu da katmak lazım. Şehir merkezinden 37 km uzaklıkta bulunan GAP hava alanına günlük uçak seferleri düzenleniyor. Gaziantep ya da Diyarbakır gibi civar illerden de ulaşım oldukça kolay. Halfeti, Harran, Birecik gibi turistik ilçelere de otogardan ilçe otobüsleri ile rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Bu kadar genel bilgi yeter zaten artık teknoloji sayesinde bu tarz bilgilere rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Biraz gezilecek yerler – kültür vs. konulara devam edelim.

Şanlıurfa’da Konaklama Bilgileri

Şanlıurfa otel çeşitliliği açısından oldukça zengin bir şehir. Bir çok zincir otelin şubesi bu şehirde de mevcut. Bunun dışında Şanlıurfa şehir merkezinde eski konakların bir çoğu butik otel mantığı ile hizmet veriyor. Kamu kurum ve kuruluşların da misafirhaneleri mevcut. Özellikle tarihi ve turistik mekanlara yakınlık açısından Eyyübiye merkez ilçesinde konaklamanızı öneririm. Bu ilçede mağaralar, müzeler, Balıklıgöl gibi bir çok cazibe merkezi bulunuyor. Haliliye’de de bir çok otel bulunuyor. Bu civar biraz daha şehrin modern yapılarının bulunduğu alan. Genel fiyat politikası sezona göre değişiyor. Mart-Haziran ya da Eylül-Kasım arası tam sezon zamanı olduğu için fiyatlar gecelik en az 230-250 TL civarında oluyor. Ancak sezon dışında 150-200 arasında güzel bir otelde konaklayabilirsiniz.

Şanlıurfa’da Ne Yenir? – Şanlıurfa Gezi Rehberi 

Ülkenin en güzel şehir mutfaklarından birine sahip olan Şanlıurfa’nın yemekleri için özel bir yazı yazmıştım. O yazıyı mutlaka okumanızı tavsiye ederim. Şanlıurfa’da Yenilmesi Gereken 10 Lezzet

Kahvaltı;

Şanlıurfa’da ciğer kebabı kültürü komşuları gibi oldukça yaygın. Tarihi Kapalı Çarşı civarında ve biraz şehrin modern kısımlarında bulunan Sancaktar Mahallesi’nde bir çok ciğerci var. Sabah’ın ilk ışıklarından itibaren servis yapıyor. Bunun dışında Diyarbakır ve Gaziantep kadar iyi olmasa da yöresel kahvaltı seçenekleri de iyi. Mercimek çorbası, Marhuta, Kelle ve de Tirit; yazsa Soğuk Çorba yani Lebeni, Pendir Ekmek, Çölmek, Doğrama belki de Su Kabağı; Yoğurt Ekmek, Kaymak – Bal Ekmek kahvaltı masasındaki lezzetlerden bazıları.

Öğle Yemeği ve Akşam Yemeği

Aslında Güneydoğu’daki şehirleri öğle – akşam diye ayırmak pek doğru olmaz çünkü bir çok yemek her iki öğünde de yoğun olarak tüketiliyor. Yukarıda paylaştığım yazıda Haşhaş Kebabı, Patlıcanlı Kebap, Lahmacun, Çiğköfte, Urfa kebabı gibi tüm denemeniz gereken yemekleri detaylıca anlattım. Bu kısımda sadece bazı yemekleri hangi ilçelerde yemeniz gerektiğini söyleyeceğim.

• Yolunuz Siverek’e düşerse Kavurmalı Mercimek Çorbası ve Siverek Tavası.
• Yolunuz Birecik’e düşerse Patlıcanlı Kebap
• Yolunuz Halfeti’ye düşerse Fırat kenarındaki balık tesislerinde Şabut Balığı ve Kuşbaşı kebap yemenizi tavsiye ederim.

Son olarak Gümrük Hanı’na uğrayıp fıstıklı menengiç kahvesi ve mırra içmeyi de unutmayın.

Şanlıurfa’dan Ne Alınır ? Yöresel Ürünler

Şanlıurfa’ya gittiğiniz zaman bir çok yöresel ürün ve hediyelik eşyayı da alabilirsiniz.

• İsot, Frensuyu, Biber Salçası, Çekçek, İsot Reçeli, Muska, Kesme, Biyanbalı, Ev Kahkesi ve Menengiç Kahvesi, Kurutmalık, Kara Üzüm, Sumak Ekşisi, Pekmez, Nar Ekşisi, Urfa Fıstığı, Firik,  şehrin yöresel ürünlerinden.
• Kaftan, yazma, çanta, işlemeli çay-kahve takımları, ikonik mekanların temasında yapılmış anahtarlık, tabak, heykel, magnet gibi hediyelik eşyalar, nargile malzemeleri, yöresel kıyafetler, yemeni vs. de hemen hemen bir çok noktada bulabileceğiniz ürünler.

Kapalı çarşı ve dergah çarşısında bu ürünlerin tamamını bulabilirsiniz. Pazarlık yapmayı unutmayın. Esnaf azıcık cingöz.

Şanlıurfa’da Gezilecek Yerler Listesi

Şanlıurfa’daki turistik ve gezilecek mekanlar aşağı yukarı 2 günde rahatlıkla gezilebilir. Halfeti’ye yarım gün, Harran ve Göbeklitep’ye yarım gün, şehir merkezine de 1 gün ayırırsanız rahatlıkla yetecektir.

Öncelikle Şanlıurfa Merkez’de görmeniz gereken yerleri anlatmak gerek.

Google Map Üzerinden Gezilecek Yerlerin Haritası

1. Balıklıgöl

Göbeklitepe’den önce Şanlıurfa denince akla gelen ilk turistik noktaydı. Rivaye’te göre Hz. İbrahim’in Nemrut tarafından ateşe atıldığında bir mucize gerçekleşir, Allah-ü Teala tarafından “Ey ateş İbrahim’e karşı serin ve selamet ol” emri gelir ve ateşe düşeceği yerdeki odunlar balığa ateş de suya dönüşür. Uzunluğu 150 metre, genişliği 30 metre, derinliği ise 2-5 m olan göl içinde bulunan binlerce sazan balığını 1-2 TL karşılığında alacağınız yemlerle besleyebilirsiniz. Onun dışında beslemek yasak. Burayı ziyaret etmek ücretsiz. Hemen yanında bulunan Rizvaniye Camisi ve Medresesi arka kısmında bulunan ve Hz. İbrahim’in doğduğu mağara olduğuna inanılan mağara, Balıklıgöl’ün arkasında bulunan Halil-ür Rahman Camisi bu bölgede bulunan diğer önemli noktalar. Bu kısım Külliye Mimarisinin en güzel örneklerinden. 

2. Ayn Zeliha Gölü 

Balıklıgöl ile birlikte aynı alanda bulunan en önemli yer. Balıklıgöl gibi kutsal sayılan bu hikayesi de Balıklıgöl’ü andırıyor. Nemrut’un kızı Zeliha, Hz. İbrahim’in dinine iman ettiğini babasına söyler. Bunun üzerine babası tarafından yine ateşe atılır ve Zeliha’nın düştüğü yerde bir göl oluşur. Buranın çevresinde bulunan kafelerde günün yorgunluğunu atabilirsiniz. Ayrıca gölde kayıklada dolaşabilirsiniz.

3. Hz. Eyüp Peygamber ve Makamı

Demiştik ya Şanlıurfa peygamber şehri diye. İşte bunun bir diğer ispatı olan Hz. Eyüp Peygamberin makamı da en önemli inanç turizmi noktalarından. Cüzzam olan Eyyüp Peygamber bu alanda bulunan mağarada eşi ile birlikte ibadetlerine devam ederken Allah-ü Teala ona mağaranın hemen yanından fışkıran suyu içmesini ve suyla yıkanmasını söyler ve anında şifa bulur. Bu yüzden oldukça kutsal bir yerdir.

4. Şanlıurfa Kalesi – Şanlıurfa Gezi Rehberi 

Yukarıda sunduğu manzara açısından Şanlıurfa’nın en güzel noktalarından biridir. Hz. İbrahim’in ateşe atılmak için asıldığı Dambak Tepesinde bulunuyor. M.Ö 2 bin yılında Romalılar’ın yaptığı bu kalede o dönemden kalma 2 devasa sütün hemen hemen şehrin bir çok noktasından rahatlıkla görülüyor. Bu sütunlar ayrıca Hz. İbrahim’in mancınık tekniği ile ateşe atılması için kullanılmış. Kale ayrıca Seleukos, Bizans ve İslam dönemine ait bir çok izi de taşıyor. 10 TL’ye (2020) giriş yapabilirsiniz ve Müze Kart’a da giriş ücretsiz.

5. Gümrük Hanı – Şanlıurfa Gezi Rehberi 

Tarihi Kapalı Çarşı içinde bulunan en önemli noktalardan. Kanuni Sultan Süleyman zamanında ve 1563 yılında Urfa Sancakbeyi Halhallı Behram Paşa tarafından yaptırılmış. Şu anda içinde bir çok lokanta ve kafe bulunuyor. Aynı zamanda tütün almak isteyenler içinde civarında bir çok dükkan var. Burada fıstıklı menengiç kahvesi içmenizi tavsiye ederim.

6. Tarihi Urfa Kapalı Çarşısı

Bölgedeki diğer tarihi çarşılar gibi aynı mantıkla yapılmış olan çarşı, bir çok yöresel el sanatlarının kendine ait bölümleri ile bir bütünlük halinde.  Sipahi Pazarı, Kınacı Pazarı, Bakırcılar Çarşısı, Eskici Pazarı, Kuyumcular Çarşısı ve Kundaracılar Çarşısı bu bedesteni oluşturan bölümlerden. Şanlıurfa’ya dair yöresel ve geleneksel bir çok ürünü en ucuz bir şekilde alabileceğiniz bir yer. Ayrıca şehrin en kalabalık noktalarından.

Müzeler

1. Göbeklitepe – Şanlıurfa Gezi Rehberi 

Tarihin “0” Noktası olarak kabul edilen, tüm tarih kitaplarındaki bilgileri değiştiren, insanlık tarihinin en eski ibadethanesi. Son zamanlardaki ulusal turizm hamleleri ve dizi-film çekimleri sayesinde artık ününe ün katan bir yer. Örencik Köyü’nde yer alan Göbeklitepe, Şanlıurfa’ya 20 km mesafede yer alıyor. Buraya özel bir yazımız yakında yayında olacak ancak genel bilgi verecek olursak, üst üste dizilmiş taşlardan ve dev sütunlardan (stel) oluşuyor. Dini amaçlı yapılan bu T şeklindeki sütunların boyu 3-6 metre arasında olup, üzerinde insan ve hayvan figürleri bulunuyor.

M.Ö 10.000 yıl öncesine dayanan geçmişi ve yapıldıktan 2000 yıl sonra üstü toprakla örtülüp yaklaşık 10.000 yıl boyunca yeraltında kaldıktan sonra keşfedilen bir yer. 2011’de UNESCO Geçici Listesine dahil edildikten sonra 2015 yılında kalıcı listeye dahil edilerek ülkemizin UNESCO Kültür Miras Listesinde bulunan 18 mekanından biri oldu. UNESCO Kültür Miraslarımız

Buranın bir diğer önemi de tarihte ilk buğdayın Göbeklitepe civarında ortaya çıkması. Ama bu biranın ekmekten ziyade bira yapımında kullanıldığı anlaşılmış. Alana geldiğinizde sizi ilk karşılama merkezi karşılayacak. Orada bulunan Panaromik Müze de mutlaka Göbeklitepe’nin tarihsel gelişimini anlatan 3 boyutlu gösteriyi izlemelisiniz. Sonrasında biletinizi alarak alanda bulunan servislerle ücretsiz bir şekilde tapınağın bulunduğu alana geçebilirsiniz. Müze karta giriş ücretsiz. Bilet fiyatı: 45 TL (2020)

2. Şanlurfa Arkeoloji Müzesi

Türkiye’nin en büyük müzesi olma özelliğini taşıyan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi benim gördüğüm en güzel müzelerden bir tanesi. 1956’dan sonra 3. kez yer değiştiren ve şu anki yerini alan müze eski otogar yıkılarak yerine yapıldı. 14 adet sergi salonu, 33 adet canlandırma alanı ve kazı eğitim alanı yer alıyor. Ayrıca tüm medeniyetlere ve tarihsel gelişime göre bölümlere ayrılmış. Neolitik Dönem Salonu, Paleolitik Dönem Salonu, Kalkolitik Dönem Salonu, Tunç Çağı Salonu, Demir Çağı Salonu, Helenistik-Roma-Doğu Roma Dönemi Salonu, İslami Dönem Salonu şekline sıralanıyor. Balmumundan yapılmuş heykeller ve canlandırmalar müzeye muhteşem bir güzellik katmış. Ayrıca Göbeklitepe’ye ayrılan kısım o muhteşem tapınak ambiyansını yaşayabileceğiniz bir şekilde düzenlenmiş. Bence Türkiye’de görülmesi gereken en güzel müzelerden. Müze karta giriş ücretsiz. Bilet fiyatı: 18 TL (2020)

3. Haleplibahçe Mozaik Müzesi

Bazı parçalar açısından dünyanın en prestijli mozaik müzelerinden biri. Özellikle savaşçı Amazon kadınlarının ve yarı tanrı babası sayesinde tanrıların kanını taşıdığına inanılan Achilles’in topuğundan kutsal suya batırılma sahnesinin canlandırdığı mozaik bu müzenin en önemli eserleriden. Bu müzenin en güzel özelliği Belediye tarafından yapılan altyapı çalışmaları sırasında keşfedilen mozaiklerin üzerine inşaa edilmesi. Bu bölgenin altında Doğu Roma villarına rastlanmış. Müze binası da göze hoş gelen ve dev bir kubbe şeklinde yapılmış. Gerçekten çok güzel bir müze. Emeği geçenleri tebrik etmek lazım. Müze karta giriş ücretsiz. Bilet fiyatı: 14 TL (2020)

4. Şanlıurfa Mutfak Müzesi – Şanlıurfa Gezi Rehberi 

Son dönemlerde açılan Mutfak Müzeleri rüzgarına Şanlıurfa da katılmış. Hacıbanlar Evi restore edilerek mutfak müzesine dönüştürüldü. Tipik bir mutfak müzesi mantığında kurulan yapı Şanlıurfa mutfağının tarihsel gelişimini, yöresel yemeklerin içeriklerini ve mutfak eşyalarının sergilendiği bir müze. Ayrıca bir çok kurs da veriliyor. Giriş ücretsiz.

5. Şanlıurfa Kurtuluş Müzesi

Kurtuluş savaşı zamanında düzenli ordu olmadan, halkın kendi imkanları ile düşmanlarla savaşıp şehirlerini kurtaran 3 önemli şehirden biri olan Şanlıurfa, 22 Haziran 1984’de Şanlı ünvanını almıştı. İşte o dönemdeki mücadelenin anlatıldığı, şehrin kahramanlarının tasvir edildiği, bir çok silah, alet ve envanterin sergilendiği bir müze. Fransızların işgal zamanında da karargah olarak kullandığı, 1903 yılında yapılan Mahmud Nedim Konağı’nda hizmet veriyor.

Bunların dışında Müslüm Gürses ve İbrahim Tatlıses müzeleri de şehrin yetiştiriği önemli sanatçıların hayatına dair temaya sahip müzeler.

Antik Kentler

1. Şuayp Antik Kenti

Harran’a 45 km mesafede bulunan ve Güneydoğu’nun Efes’i olarak adlandırılan Şuayp Şehri Geç Roma Döneminden beri ayakta duran bir antik kent. Şuayb Peygamber’in burada yer alan bir mağarayı ev ve ibadethane olarak kullanıldığı düşünülüyor.

2. Soğmatar Antik Kenti 

Şuayp Şehri’ne 15 km mesafede bulunan bu antik kent ay ve gezegen tanrıları için tapındıkları bir kutsal alan olduğu için önemli bir alan. Yine Roma döneminde yapıldığı saptanmış. Sin (Ay Tanrısı) ‘e tapılan bir Pognon Mağarası, tanrı kabartma, rölyef ve zemine kazılmış yazıtların bulunduğu Kutsal Tepe, Anıt Mezar ve birçok kaya mezarı yer alıyor. Ayrıca bu kentin su ihtiyacını karşılamak üzere ana kayaların oyularak yapıldığı su kuyularını da bu alanda görebilirsiniz.

3. Mağaralar – Şanlıurfa Gezi Rehberi 

Hem Şanlıurfa şehir merkezinde hem de civardaki ilçelerde insanlık tarihine ev sahipliği yapmış bir çok mağara bulunuyor. Bunların en önemlileri; Bazda, Yücelen ve İnik Mağaraları. Harran ve Viranşehir civarında olan bu mağaralarda çeşitli zamanlarda insanların bıraktığı izler, eşyalar, ibadethaneler, duvar resimleri ve oymalar bulunuyor.

Şanlıurfa’nın Görülmesi Gereken İlçeleri

Öncelikle bu ilçelerle ilgili özel yazıları da tek tek yayınlayacağım. Ama yazının bütünlüğü açısından onlarla ilgili de biraz bilgi vermek istiyorum.

Harran – Şanlıurfa Gezi Rehberi 

Şanlıurfa’ya 44 km mesafede bulunan M.Ö 2 bine yakın geçmişe sahip Harran’ı herkes Kümbet evleri ile tanıyor. Kuzey Mezopotamya’nın en eski yerleşim yerlerinden ve ticaret merkezlerinden biri olan Harran dünyanın ilk üniversitesine sahip bir yer. Hz. İbrahim’in Filistin’e geçmeden önce burada yaşaması da buranın önemini bir kat daha arttırmış. Burada bulunan Kümbet Evlerde yöresel kıyafetleri giyerek 1991’e kadar yerel halkın yaşayıp sonrasında turizme kazandırılan evleri gezmelisiniz.  İtalya’nın Alberobello ve Halep’in köylerindeki emsalleriyle birlikte kümbet mimarisiyle yapılan evlerin bulunduğu 3 yerden biri olan Harran dünyanın 4 bir yanından turist çelen bir yer. Burası ile ilgili tüm detaylı bilgileri aşağıdaki videoda bulabilirsiniz.

• Harran Evleri,
• Şuayp Şehri,
• Soğmatar Antik Kenti,
• Bazda Mağaraları,
• Han el-Barur Kervansarayı,
• Tarihi Harran Üniversitesi,
• Harran Kalesi,
• Harran Ovası,
• Harran Höyüğü,
• Firdevs Camüharran Ulu Sin Cami ve
• Kümbet evlerin devamının bulunduğu Harran Köyleri bu ilçede görmeniz gereken yerler.

Halfeti

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin ilk Cittaslow yani Sakin Şehri olan Halfeti, Gaziantep’in Rumkale bölgesi ile birlikte son zamanların en popüler yerlerinden. Birecik barajının yapılması ile sular altında kalan eski Halfeti ve Rumkale bütünleşerek Güneydoğu’nun kuraklık algısını yıkan yerler. Turizm hamleleri sayesinde burası tamamen restore edilerek ve yatırımlarla açılan tesisler, bot turları sayesinde özellikle yerli turistlerin vazgeçilmez bir bölgesi oldu.

Konaklama yapabileceğiniz bir çok butik otel, bungalov ve kamp alanları da mevcut. Dilerseniz 20 TL (2020) karşılığında bot turlarına ya da 300-400 TL arasında tamamen botu kiralayarak gezebilirsiniz. Botla gezmenin dışında da Eski Halfeti olarak adlandırılan bu bölgedeki Halfeti sokaklarını, Halfeti Ulu Camii’ni, Halfeti Asma Köprü’yü ve Kantarma Mezrası Han’ı da ziyaret edebilirsiniz.,

Savaşan Köyü – Şanlıurfa Gezi Rehberi

Halfetiden tekne turuna çıktıktan sonra rota üzerinde bulunan Savaşan Köyü’de özellikle son zamanlarda Türkiye tanıtım videolarında sürekli kullanılan bir yer. Meşhur su içerisindeki minare bu köyümüzde bulunuyor. Aslında Arap kökenli vatandaşların yaşamış olduğu bir köy olan Savaşan köyünün eski adı Beresin’di. Kurtuluş Savaşı zamanında bu köyden savaşmaya giden 500 genç bir daha geri dönmeyince bu köye Savaşan köyü adı verildi. Ayrıca Şener ŞEN’in Eşkiya filminde hapisten çıktıktan sonra gittiği ve bir evin çatısına çıkarak Keje diye bağırdığı yer burasıdır.

Birecik

Fırat kıyısında bulunan ve diğer ilçelere göre daha göze hoş gelen bir ilçe olan Birecik geçmişte önemli bir tersane şehriydi. Buradaki en önemli yer nesli tükenmekte olan Kelaynak Kuşlarının üreme merkezinin bulunması. Burayı gezip bu kuşları görme şansını elde edebilirsiniz. Gelmişken patlıcan kebabını da burada yemelisiniz. Ayrıca Birecik Surları, Kalesi, Evleri , Köprü gibi diğer yapıları da görebilirsiniz.

Viranşehir – Şanlıurfa Gezi Rehberi 

İnanç turizmi açısından önemli bir merkez olan Viranşehir ilçesi Suriye sınırına 50 km mesafede bulunuyor. Millattan öncesine dayanan bir geçmişe sahip bu ilçede Eyyüp Peygramber Türbesi, Hz. Elyassa Türbesi, Çemdin Kalesi,Yılanlı Dağ, Habur Suyu, Ortagonal Roma Tapınağı, Şemun Manastırı, Yücelen Mağaraları ve Tektek Dağları da bulunuyor.

• Reji Kilisesi
• Fırfırlı Cami,
• Selahaddin Eyyubi Camisi,
• Küçük Hacı Mustafa Hacıkamiloğlu Konağı,
• Haleplibahçe Mağaraları
• Karacadağ Kayak Merkezi (Diyarbakır-Şanlıurfa)
• Takoran Vadisi
• Atatürk Barajı
• Harran Ovası
• Fırat Nehri
• Tek Tek Dağları Milli Parkı
• Gölpınar Tabiat Parkı
• Savaşan Köyü
• Şehirde görebileceğiniz diğer önemli mekanlar.

Mezopotamya’nın kadim kentlerini anlatmaya devam edeceğiz.

İyi seyahatler