Sağlıklı İçecekler | Kahve’nin Sağlığımızdaki Önemi
Kahveyi seven biri ve gıda mühendisi olarak bu yazıyı yazmak istedim. Genelde yemeyi ve içmeyi sevdiğim şeyleri mesleğimin – eğitimimin yardımıyla araştırmayı severim. Bu ara inanıyorum ki stres ve evde olmamız nedeni ile de bu tüketimimiz artmış durumda. Haydi o zaman bakalım kahve sevenler vücudumuza aldığımız bu maddenin bize ne gibi yararları ve zararları var görelim. Karşınızda Sağlıklı İçecekler – Kahve yazım…
Kahve Üretimi
Kahve, Afrika, Güney Amerika ve Güney Asya gibi tropik ülkelerde yetişen coffea arabica, coffea caneford gibi kahve ağaçlarının tohumlarından elde edilir. Kahve tohumları kullanılmadan önce kavrulur. Kavurma esnasında kahve tohumundaki gazlar açığa çıkar, su kaybolur, tat veren aromatik esanslar oluşur. Ortaya çıkan bu öğeler kahveye kendi aromatik özelliğini kazandırır.
Kahvede etken madde (ilk aklımıza gelen) kafeindir. Kafeinin çay ve kola gibi içeceklerde, çikolata ve kakao içeren ürünlerde ve bazı ilaçlarda da bulunduğunu biliyoruz.
Kahvenin, kafein dışında da biyolojik etkiye sahip bileşeni bulunmaktadır (nikotinik asit, pirogallik asit, tannik asit, kinolinik asit vb.). Kahve; antioksidanlar açısından (polifenoller) ve potasyum, magnezyum, mangan, krom gibi elementler açısından da zengin bir maddedir.
Kafeinin etkisi ağza alındıktan 5-10 dk sonra başlar ve sindirimi yaklaşık 45 dk. da tamamlanır. Kafeinin metabolik hızı artırdığı, buna bağlı olarak yağ hücrelerini daralttığı, enerji harcamada artış sağlayıp bu etkiyi şeker ve yağın daha çok yakılmasıyla oluşturduğu yapılan araştırmalarda görülmektedir. Aşağıda ki tablo da bazı gıdaların kafein değerlerini bulabilirsiniz.
Türk kahvesi ise ; 60 mg/ 65 ml (1 fincan) kafein içermektedir.
Kahvenin Etkileri – Sağlıklı İçecekler
Yapılan araştırmalarda günde az miktarda alınan kafein (100 mg altı) keyif ve sakinlik etkisi yaratırken fazla miktarda alınması huzursuzluk etkisi yarattığı ortaya konulmuştur. Günde düzenli olarak alınan kafeinin (130mg civarı) uyku mekanizmasını düzenleyen melatonin hormonunun seksiyonunu azalttığı ve bu nedenle uykuyu etkilediği açıklanmıştır. Uyumadan 30-60 dakika önce içilen bir bardak kahve uykuyu geciktiriyor, toplam uyku süresini azaltıyor ve uyku kalitesini düşürüyor. Yüksek miktarda kafein yüklemesi kan basıncını ciddi anlamda artıracağı için kalp ve tansiyon açısından sakıncalı, riskli bulunmuştur.
Fiziksel aktivite de kan basıncını yükselttiğinden, egzersiz öncesi kahve alınmamalı. Buna karşılık, kahve tiryakilerinde fiziksel aktiviteye bağlı tansiyon artışının nispeten daha az olduğu gözlemlenmiştir. Spor salonundaki çalışmanız sonucu kas ağrılarınız çok oluyorsa iki fincan kahve içmeyi uzmanlar öneriyor. Journal of Pain dergisinde yayınlanmış olan çalışmaya göre kahve, egzersiz sonrası oluşan ağrıları azaltabilmektedir. Kafeinin ağrı kesici özelliğinden dolayı bu etkiyi gösterdiği düşünülmektedir. Bende ağrım olmasa bile genelde spor sonrası kahve içmeyi tercih ediyorum.
Gebelik süresinde de alınan fazla kafein olumsuz etki yarattığı gözlemlenmiştir. Bunun nedeni kafein plasentadan direk fetüse difüze olduğu için ve bebeğin karaciğerinin zor metobolize etmesidir. Bu yüzden kadınlar gebelik döneminde dikkat etmelidir.
Kadınlarda ayrıca menopoz sonrası osteoporoz riskini de artırdığı kanıtlanmıştır. Fazla kafein idrarda kalsiyum ve magnezyum atılımını artırmaktadır. Kemik sağlığı içinde kalsiyum ve magnezyumun önemini hepimiz bilmekteyiz. Bir fincan kahve ile kaybedilen bu mineralleri yarım çay bardağı (50-60 gr) süt ekleyerek karşılayabilmenin mümkün olduğu araştırmalarda belirtilmiştir. Yani süt ile kahvemizin besin değerini yükseltmiş oluyoruz.
Finlandiya’da yapılan araştırmaya göre, tip 2 şeker hastalığı riski günde ortalama 3 fincan kahve içen kadınlarda %29, erkeklerde ise %27 oranında daha az bulunmuştur. Şeker hastalığı tip 1 ve tip 2 olmak üzere ikiye ayrılır. Tip 1 şeker hastalığı, daha çok çocuklarda ve genç erişkinlerde görülür. Pankreasta yeterli miktarda insülin yapılamaması sonucu ortaya çıkar. İnsüline bağımlı diyabet adıyla da bilinir. Sonuç olarak kahvenin sağlık üzerinde yukarıda değindiğim gibi olumlu etkileri kanıtlanmıştır. Fakat unutmayalım vücudumuzun belirli bir tolerans noktası vardır. Sağlıklı bir kişi için (kahvenin yasaklanmadığı hastalığınız yok ise) ortalama olarak günde 2-3 fincan kahve olumsuz etki oluşturmamaktadır. Fakat fazlası; uykusuzluk, çarpıntı, tansiyon vb. gibi etkiler yapabilmektedir. Bunları göz önünde bulundurmak her zaman iyidir diye düşünüyorum.
Evde Yapılabilecek 8 Kahve için; Tıklayın
“Dünya Çapında Kahve Siparişi Nasıl Verilir?” diye merak ediyorsanız; Tıklayın
Evde Kahve Demleme Yöntemleri için; Tıklayın
Dünyayı bizimle keşfetmek için: Tıklayın
