Kaburga Dolmasının Hikayesi ve Tarihi | Diyarbakır Mutfağının Vazgeçilmez Yemeği

Kaburga Dolmasının Hikayesi ve Tarihi | Merhabalar, ben Eyşan. İlk yazımda Diyarbakır ve Mardin mutfaklarında büyük bir önemi olan bu yemeğin hikayesi ve tarihi ile karşınızdayım. Bundan sonra özellikle gastronomi kategorimizi besleyecek yazılarımı okuyabileceksiniz.

Diyarbakır, Türkiye’nın en zengin mutfaklarından birine ev sahipliği yapıyor. Son yıllarda Diyarbakır’ın kültür turizminde yükselen popülaritesi ve özellikle turizm alanında faaliyet gösteren kurumların çalışmaları, şehrin mutfağının da tanınmasının önünü açtı.

Şehrin dört bir yanında hem yöresel hem de dünya mutfağını servis eden mekanların da açılmasıyla bu lezzetlere ulaşım imkanları daha da gelişti.

Bunların dışında her yıl başta İstanbul, Ankara olmak üzere bir çok ilde şehrin mutfağının ve yöresel ürünlerinin tanıtımını sağlayan tanıtım günlerinin düzenlenmesi de yine Diyarbakır Mutfağının gelişimine büyük katkı sağladı.

Şimdi gelin bu eşsiz yemek ile ilgili detaylara başlayalım.

Bu yemeğin kökleri Osmanlı’nın doğu vilayetlerindeki saray mutfaklarına dayanır. Ancak en çok Diyarbakır, Mardin ve çevresinde kendine özgü bir biçim kazanmış, en otantik hali Diyarbakır kaburga dolması olarak kabul edilmiştir.

Diyarbakır’ın eski konaklarında bayramlarda, düğünlerde ve misafir ağırlamalarında mutlaka yapılan bir şölen yemeğidir.

Kaburga, bir hayvanın en değerli bölümlerinden olduğu için eskiden bu yemeği yapmak herkesin harcı değildi. Bu nedenle:

• Zenginlik ve misafirperverlik göstergesi sayılırdı.

• Bir eve kaburga dolması piştiyse, o ev “sofranın bereketi yüksek” olarak görülürdü.

• Konuğa verilen değerin en üst seviyede olduğu anlamına gelirdi.

Diyarbakır mutfağında bu yemek özellikle düğün yemeği olarak ayrı bir yere sahiptir.

Eskiden damat ailesi, gelin ailesine “biz kızınıza değer veriyoruz” mesajı olarak kaburga pişirirdi.

Bu nedenle bu dolma:

• Aile demek birleşmek demek mutluk ve bir arada olmak demektir

* İnsanların maddi gücünü gösteren özel bir yemek

• Misafire verilen en büyük ikram olarak görülürdü çünkü hem pahalı hemde zengin bir yemek adeta şölen yemeği dersek yeridir

Diyarbakır, tarih boyunca:

• Osmanlı

• Artuklular

• Abbasiler

• Kürt aşiret kültürü

• Ermeni ve Süryani mutfakları gibi birçok medeniyetin etkilerini taşır.

Kaburga dolması da bu kültürlerin birleşimiyle ortaya çıkmıştır:

• Arap mutfağındaki “mahsus dolma”

• Osmanlı’daki “bütün kuzu dolması”

• Kürt mutfağındaki ekşili iç pilav

gibi birçok milletin farklı tekniklerinin birleşimiyle ortaya çıkan bir yemektir. Aslında sadece bir yemek değil aynı zamanda kültürlerin kaynaşmasıyla ortaya çıkan ortak kültür mirasıdırlar. Yemeğin toplulukları birleştirmenin simgesi de diyebiliriz buna

Diyarbakır kaburga dolmasını diğer illerden ayıran şey pişirme tekniğidir:

• Kaburganın altı bıçakla açılır.

• İçine bademli, kuş üzümlü, tarçınlı, karabiberli iç pilav doldurulur.

• Tereyağı ile mühürlenir.

• Bakır tepside saatlerce, düşük ateşte pişirilir.

Bu uzun ve sabırlı pişirme tekniği, yemeğin saray yemeği kökenini destekler.

Diyarbakır halkı  hikayelerinde  kaburga dolması:

• “Misafiri utandırmaz”

• “En kötü günü bayrama çevirir”

• “Aş evinin onurudur”

Gibi cümleler duymak mümkün . Bir halkın veya bir topluluğum yemek kültürü o topluluğun geçmiş yaşamına ve kültürüne dair bir çok bilgi verir aslında bize .

Hatta geçmişin yerel tatlarını günümüze taşıyan büyüklerimiz : “Bir evin ekonomik durumu kaburga dolmasından belli olurdu” der. Çünkü bu yemek bir nevi ekonomik statüyü de simgelerdi

⸻

Bugün:

• Özel günlerde

• Ramazan sofralarında

• Prestijli iş yemeklerinde

hala baş tacı edilmeye devam ediyor

Diyarbakır mutfağının dünyaya açılan en prestijli yemeği olarak kabul edilir.

Diyarbakır’a Geldiğinizde Denemeniz Gereken Lezzetler;

Ciğer Kebabı
Lahmacun
Kaburga Dolması
İçli Köfte
Güveç
Meftune
Duvaklı Pilav
Ayvalı Kavurma
Diyarbakır Çöreği
Kibe Mumbar
Lebeni Çorbası
Nardan Aşı
Tırşik
Patlıcan Dizme
Kabak Borani
Babagannuş
Kabak Borani
Hıllorik Aşı
Yumurtalı Kenger
Diyarbakır Dolması
Hedik
Musul Aşı
Hıncık
Soğuk Baklava
Burma Kadayıfı
Diyarbakır Peynirleri
Reyhan Şerbeti
Yağlı Ekmek
Diyarbakır Kahvaltısı
Çiğköfte

Diyarbakır ile ilgili yazılarımızı bu linki tıklayarak okuyabilirsiniz.

Bir sonraki yazımda görüşmek üzere şimdiden afiyet olsun.