Hatay Altınözü Gezi Rehberi | Hatay denilince ilk akla gelen ve en çok gezilen iki ilçenin Antakya ve Samandağ olduğunu, hemen hemen herkesin bildiğini düşünüyorum. Peki daha önce Altınözü’nü duymuş muydunuz?

 

 

Altınözü, binlerce yıllık tarihi, kültürel dokusu ve doğal güzellikleriyle turizm konusunda yüksek potansiyele sahip. Ancak gerekli ilgiyi görmediğini düşünüyorum. Bu yüzden sizlere Türkiye’de zeytinyağı üretiminde önemli yeri olan ve ‘Zeytin Diyarı’ olarak anılan Altınözü’nü tanıtmak istiyorum.

Altınözü Nerededir? | Hatay Altınözü Gezi Rehberi

Hatay’ın 15 ilçesinden biri olan Altınözü, merkez ilçe olan Antakya’ya 20 km uzaklıkta bulunuyor. Kuzeyinde Antakya, batısında Yayladağı, güneyi ve doğusu Suriye ile çevrili. Sınır uzunluğu ise 50 km.

Antakya köy garajlarından kalkan dolmuşlarla Altınözü’ne kolaylıkla ulaşabilirsiniz.

 

 

Altınözü, Araplar tarafından alındıktan sonra, kale tipi şato anlamına gelen ‘Kasır’ diye anılmış, zamanla bu kelime halk arasında Kuseyr’e dönüşmüş. Osmanlı Sultanı Yavuz Sultan Selim, Mısır seferi (1515) sırasında Kuseyr bölgesini Osmanlı’lara bağlamış.

Bölgenin Altınözü adını almasının ise, bu yörede yapılan kazı çalışmalarında çok miktarda altın bulunduğu ve özellikle Bizans dönemine ait kalıntılar içinde bulunan altınların etkisi olduğu söylenir.

Diğer bir söylenti de tarih boyunca altın değerindeki zeytin ve zeytinyağının bölgenin en önemli gelir kaynağı olması. Altın rengi ile zeytinyağının rengi arasında bir ilişki kurulduğu ve aslında “Altın”nın “Zeytinyağı” yerine kullanıldığı söyleniyor.

Altınözü’nün Önemi

İlçe ekilebilir topraklarının yüzde ellisinden fazlası, zeytin ağaçları ile kaplı ve yaklaşık 5 milyon ağaç varlığıyla zeytin ve zeytinyağı üretiminde önemli bir yere sahip. Ayrıca farklı ırk, din ve mezhepten insanların bir arada yaşadığı harika bir yer.

Roma imparatorluğu döneminde Roma ve İskenderiye’den sonra Dünya’nın en büyük 3 Şehri Antakya’ydı. Altınözü ise Antakya’nın yazlık kısmıymış.

 

 

Toprakhisar bölgesinde yapılan arkeolojik kazılarda 4 Bin 200 yıllık zeytin çekirdeğinin bulunması zeytinin bu topraklardan doğup Ege ve Avrupa’ya yayıldığının kanıtı olmuş. Zeytin Anadolu’dan Yunanistan’a ve daha sonra İtalya’ya yayılmış.

Roma dönemi 5.-6. yya ait Anadolu’nun en büyük zeytinyağı fabrikası da geçen yıl İskenderun ilçesinde bulunup çalışma yapılmıştı. Antik fabrikada döneminde bölgeden toplanan zeytin fabrikada preslenip yıkanıyor, havuzlarda dinlendirilerek saklama kaplarında İskenderun’dan gemilerle ihraç ediliyormuş.

Altınözü’nde Yemek Kültürü

Hatay’ın yemek kültürü zaten muazzam ve çok zengin. Sadece Altınözü’nde tadabileceğiniz farklı lezzetler de var. Biber ve zeytin posası ile yapılan “Katıklı Ekmek”, Tereyağı ve un ile yapılan “Tuzlu Akir’’, tandırda zahterli çörek, rezeneli tatlı kahke, Altınözü baş biberiyle yapılmış dolma, Sakız Murcundan yapılan salata, çorba, yumurta gibi yemekler evlerde yapılıyor.

Bölgede yöresel yemek olarak; tuzlu yoğurt, ağızlı kadayıf, közde künefe, zeytinyağlı kekik salatası, kahvaltılık toz zahter, içli köfte, kabak borani ve daha birçok çeşit bulunuyor. Ancak bütün bunları tadabileceğiniz bölgede bir yer bulunmuyor. HAZEK’te günün menüsü oluyor orada birkaçını tadabilirsiniz. Ancak Antakya’da bütün bu çeşitleri restoranlarda bulup yemeniz mümkün.

Yörenin en gözde yerel lezzeti olan “Halhalı” zeytin türü de Altınözü’nde yetişiyor. Diğer yerel çeşitlere de Savrani, Karamani ve Sarıhaşebi deniyor. İlçenin incir, nar ve biberi de oldukça meşhur.

Bayram ve Festivaller

Altınözü Zeytin, Zeytinyağı ve Gastronomi Festivali

Her yıl Ekim ayında düzenlenen festivalde sezonun ilk zeytin hasadı gerçekleştiriliyor daha sonra çeşitli yarışmalar, oyunlar, gösteriler ve konserler düzenleniyor.  Zeytin yeme yarışması da var. Katılsam ödülü kesin ben alırdım.

Geleneksel Sarılar Mahallesi Yaz Festivali

Her yıl Ağustos ayında gerçekleşen ve 3 gün süren festivalde, gösteriler, konserler, yöresel tatlar ve ürünler, çocuk etkinlikleri ve atölyeleri ile çok renkli ve eğlenceli zaman geçiriliyor. Geziniz sırasında denk gelirseniz katılmanızı tavsiye ederim.

Noel (Mesih Bayramı) ve Paskalya Bayramı

Altınözü’nde kalabalık bir Hıristiyan nüfusu bulunuyor. İlçede yaşayan Hristiyan vatandaşlar Noel ve Paskalya bayramlarını da Kaddis Mar Circos Rum Ortodoks Kilisesi ve Maria Ana Rum Ortodoks Kilisesi’nde Ayin düzenleyerek kutluyor . Diğer vatandaşlar da bu coşkuya, farklılıklarını bir kenara bırakarak, birlik ve beraberlik içinde aynı Antakya’daki gibi ortak oluyor.

Altınözü Gezilecek Yerler

1. Altınözü Cam Teras

Beyazdere Vadisinde bulunan millet bahçesi içinde 78 metrekare büyüklüğünde cam teras, bulunuyor. Hatay’ın ilk ve tek cam terası olma özelliğini taşıyor. Cam terasın bir bölümünün altında, zeytinyağı yapımı ile ilgili mozaikler bulunuyor. Daha sonra hoş bir vadi manzarası sizi karşılıyor.

 

 

Diğer taraflarda kafe, ters ev, asma köprü, dev salıncak, zipline ve yeşil alanlar bulunuyor buralarda dinlenme ve zaman geçirme imkânınız var.

Adı Ters Altın Konak olarak geçen eve ulaşmak için de Asma köprüden geçiyorsunuz. Her ikisi de özellikle çocuklar için farklı ve keyifli bir deneyim oluyor.

 

 

Cam teras ve ters eve giriş ücretli ancak belediye işlettiği için çok cüzi bir miktar ödeniyor. 9.00 -18.00 arası açık oluyor.

2. Zeytin ve Zeytinyağı Müzesi

Altınözü’nün Tokaçlı Mahallesinde bulunan müze, 2017 yılında Hatay’ın ilk zeytinyağı müzesine dönüştürülmüş bir yapı olma özelliğini taşıyor.

 

 

Müzedeki ilk adımınız mozaikten yapılmış kocaman bir zeytin ağacı üzerine oluyor. Kapıdan girer girmez zeytinin tarihi yolculuğuna tanıklık etmeye başlıyor ve o mistik havayı hissediyorsunuz. 300 yıllık tarihi olan ve yaklaşık 12 kuşağa tanıklık etmiş bir yapıdan bahsediyoruz. Ayrıca Müze Sorumlusu Janet Hanım tüm sorularınızı cevaplayıp bilgilendirme yapıyor.

Zeytin ve zeytinyağının önemi, zeytin çeşitlerinin tarihçesi, faydaları, zeytinyağının ilk dönemlerden bugüne kadarki süreci ve yapımı hakkında bilgilendirme tablolarını okuyarak çok güzel bilgiler öğreneceksiniz.

 

 

Müzede atla zeytin kırılması için kullanılan mengeneden, zeytinyağlarının tutulduğu kuyulara kadar zeytinin yağa yolculuğunda kullanılan tüm eski ve geleneksel aletler sergileniyor.

Müzede bir odada zeytin ve zeytinyağı çeşitleri sergilenerek satışa sunuluyor. Tadım yapıp satın alabilirsiniz. Yöreye ait reçeller, kuru meyveler, kekik ve sabun çeşitleri de mevcut.

 

 

Ayrıca altın değerinde öneme sahip su zeyti tadımı yapıp satın alabilirsiniz. Oldukça zor ve zahmetli bir yöntemle, olgunlaşmış zeytinin ezildikten sonra özel havuzlarda ılık su üzerinde biriktirilen yağının, su yüzeyinden dikkatle toplanması yöntemiyle elde ediliyor.

Zeytinler ezilirken çekirdeğinin kırılmamasına özellikle dikkat ediliyor. Su zeytinin kalitesi, kırılmış acı çekirdek yağının karışmaması nedeniyle yüksek oluyor. Bu teknikle elde edilen zeytinyağının üretimi çok zor olduğundan, genellikle ticari amaçtan çok ev halkının gereksinimini karşılamaya yönelik üretilerek sadece özel müşterilere az miktarda satışı yapılıyor. Bu yüzden fiyatı daha pahalı ama tadı muhteşem.

3. Altınözü Kültür Evi-HAZEK

Hem bir Kültür Evi hem de Aile Destek Merkezi olan farklı faaliyetleri içerisinde barındıran kompleks bir bina burası.

“Aile Destek Merkezi’nde özellikle kadınlara yönelik ekonomik, sosyal, hukuki, psikolojik danışmanlık hizmetleri veriliyor. Kadınların ekonomik ve sosyal bağımsızlıklarını kazanmaları için faaliyet ve etkinlikler gerçekleştiriliyor.

 

Bu merkezde ayrıca kadın kooperatifi olarak kurulan HAZEK(Hatay Altınözü Zeytin Emeği Kadın Girişimi Üretim ve İşleme Kooperatifi) işletme aracılığıyla üretimini yaptıkları yöresel ürünlerin satışını gerçekleştiriyor. Burada yöresel ürünlerden satın alabilir, günün menüsünün tadına bakabilirsiniz.

4. Yunushan Gelinler Dağı Roma Nekropolü ve Kaya Mezarları 

Bu bölgede Peri Bacalarına benzer dikitler, çok sayıda ilk çağ, Selevkoslar ve Roma dönemlerine ait kaya mezarları, yerleşim yerleri, mağaralar ve yer altı su sarnıcı bulunuyor. Nekropol (toplu mezar) alanına konum servisi ile rahatlıkla ulaşabilirsiniz.

 

 

Bölgede M.Ö 2. Yy ile MS. 1 yy da komutanların ve din adamalarının olduğu tahmin edilen 48 kaya mezarı bulunuyor. Üzerlerinde çeşitli motifler, steller, koçbaşları bulunan kaya mezarları odalardan oluşuyor. Her odanın önünde, ölen kişinin kimliğiyle ilgili, “kahramanca yaşadı ve öldü”, `ruhun esen kalsın`, `ruhu şad olsun` gibi iyi dilek yazıları yazılmış. Nekropol o dönemin kültürü ve gelenekleri hakkında önemli veriler veriyor. Ben burayı çok daha küçük olsa da Mardin’deki Dara Antik Kentine benzetiyorum.

 

5. Gelinler Dağı

Yunushan Mahallesinde, Nekropol yolunda ve Nekropolün tam karşısındaki vadiye baktığınızda  geniş alana yayılan Peri bacalarına benzer dikitleri görebilirsiniz. Kapadokya’dakiler gibi olmasa da peribacalarını andırıyorlar. Hatta efsaneye göre, karşı köyden bir ağa, karısına kuma getirmek ister. Yeni gelini ve gelinin çeyiz bohçalarını başlarının üzerinde getiren gelin alayı, bu tepeleri aşıp köye doğru yol alır. Eski gelin buna içerleyerek beddua eder. Gelin alayı bir anda taşa keser, işte bu yüzden buraya Gelinler Dağı denmiş.

 

 

Roma ve Bizans dönemlerinde (MÖ.3-1. yy) kayalara oyulmuş evlerde yaşamlarını sürdüren insanların yerleşim yeri bulunuyormuş. Bir evin altında odalar hala duruyor.

Gelinler dağında yürüyüş parkuru da bulunuyor. parkurun ilk noktası Yunushan’da başlıyor. Kozkalesi’ne sonra Zümre Çiftliğine gidiliyor.

6. Kozkalesi (Kürşat Kalesi)

KozKalesi, aynı isimle anılan Kozkalesi Mahallesinde bulunuyor. Kalenin eski çağlarda kullanılan Altınözü-Antakya yolunda hakim bir tepe üzerinde güvenliği sağlamak üzere Antakya Prensliği döneminde yapıldığı sanılıyor. Antakya Latin Patriği bu kalede ikamet etmiş. Bizanslılar ve Haçlılar tarafından kullanılmış. Bu kale son olarak 1515 yılında Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı hâkimiyetine girmiş.

 

 

Kalenin sadece büyük blok taşlarla inşa edilmiş olan yarım daire şeklindeki iki burcu ayakta duruyor. Burçlardan biri Haçlı döneminde biri Bizans döneminde yapılmış. Türkiye’de Haçlı döneminde yapılıp sağlam kalan nadir yapılardan. Kalenin diğer kısımları harap ve belirsiz durumda. Ancak kesinlikle görülmeye değer diyebilirim. Burç içinde gezebilir, diğer yapıları görebilirsiniz.

 

 

Toplu taşıma ile direk kaleye ulaşım bulunmuyor. Araba ile gidecekseniz de konum servisi ile sadece mahalleye gidiyorsunuz. Birilerine sorarak gitmenizi tavsiye ederim.

7. Niyazi Usta Evi

Altınözü’nün coğrafi işaretli ürünü olan ve yöre halkının Cimem dediği tepsileri anlatacağım size. Bu tepsileri Hatay’ın yer yerinde görmeniz mümkün. Buğday sapından yapılan ve kök boya kullanılarak renklendirilip harika desenlerle işlenen tepsilerin büyük boyutlu olanlara ise tabak (tabakıyye, tıbayka) deniliyor. Büyük tepsilerin sıcak tepsileri taşımak, buraya özgü sürk çökeleğini kurutmak, tandırdan çıkan ekmeği soğutmak ve pişirme öncesi içli köfteleri taşımak gibi kullanım alanı var. Yöre halkı hala bu amaç için kullansa da günümüzde duvar süsü, meyvelik veya aksesuar olarak kullanan da çoğaldı.

 

 

Niyazi amca ise bu işin gerçekten ustası. Altınkaya Mahallesinde bulunan evinde 60 yıldan fazladır eşiyle, buğday saplarını işleyip harikalar yaratıyor. Atölyeye çevirdikleri evlerinin bir odasında çalışan çift, hasat zamanı tarlalardan topladıkları buğday saplarını, kök boya ile renklendiriyor. Ve dünyanın birçok yerinde sergi açarak satış yapmışlar.

 

 

Altınözü’ne kadar gelmişken Niyazi ustanın evini ziyaret edip kendisiyle tanışabilir, işlediği cimemlerden satın alabilir ve unutulmaya yüz tutmuş bu sanatın ayrıntıları hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Ayrıca kendi yaptıkları nar ekşisi, kuru incir, zeytinyağı gibi ürünlerden de satın almanız mümkün.

Dini Olarak Önemli Yerler (Cami-Kilise-Türbe)

8. Fatikli Cami

Fatikli Mahallesinde, Osmanlı Dönemi 1875 yılından kalma ve restorasyon görmüş tarihi Fatikli Camii bulunuyor.

9. Kaddis Marcircos Kilisesi (Aya Yorgi Kilisesi)

Kilise Sarılar Mahallesinde, 9. yyda yapılmış ve Ortodoks Hıristiyanlar tarafından halen ibadethane olarak kullanılıyor.

10. Aziz Deyr Marcircos Türbesi

Sarılar Mahallesi’nde 3. yy’da yapıldığı bilinen Ortodoks Hıristiyanlarca kutsal kabul edilen ve sıklıkla ziyaret edilen türbe, görebileceğiniz en eski yapılardan biri.

11. Maria Ana Ortodoks Kilisesi (Meryem Ana)

Tokaçlı Mahallesinde bulunan kilise 14. yy’dan kalma ve hala ibadete açık. Yine aynı mahallede Hıristiyanlarca kutsal kabul edilen ve Meryem Ana’nın zuhur ettiği yer olarak inanılan ziyaret makamı bulunuyor.

 

 

12. Mikdat Makamı      

Akdarı Köyünde, Nusayri vatandaşlarca kutsal kabul edilen Peygamberimiz Hz. Muhammed’in sahabesi Mikdat bin Esved’e ait Mikdat Makamı ziyaret yeri ve mesire alanı bulunuyor. Asırlık ağaçlarla çevrili makam alanında geniş ve çok güzel bir piknik alanıyla çocuk parkı da bulunuyor. Farklı kültürleri görmek için burayı ziyaret edebilirsiniz.

 

Altınözü’nün Doğal Güzellikleri

13. Kamberli Kanyonu

Kamberli Köyü sınırlarında, Kanyonun üst tarafında karstik aşınma sonucu oluşan Yeşil Göl (halk arasında Kral Kızı Gölü, prensesin havuzu) ve bu göl üzerinde şelale bulunuyor. Buraya trekking yaparak patika yoldan gidebilirsiniz. Yönlendirme tabelaları da var.

Kanyon Yenihisar mahallesinden Kamberli’ye doğru Zümre çiftliğinin üstünde başlıyor. Bölgede ayrıca 4 kaya mezarı bulunuyor.

 

14. Anıt Ağaçlar | Hatay Altınözü Gezi Rehberi

Sarıbük Köyünde, halk arasında “Titreyen Ağaç” diye anılan meşe ağacı, anıt ağaç niteliğindeki çınar ağaçları ve mesire yeri ile Şeyh Ali Türbesi bulunuyor.

Fatikli Mahallesinde Ayn Recep ve Ayn Bayda mevkiilerinde asırlık doğa harikası çınar ağacı bulunuyor. Merakınız varsa görmenizi tavsiye ederim.

15. Zikir Gölü Su Değirmeni

Karsu Mahallesinde 18. yy’dan kalma sulama bendi ve su değirmeni bulunuyor. Bu değirmenin altından çıkan kaynak suyu Zikir Gölü’nün de oluşumunu sağlıyor.

Tarih, kültür ve doğal güzellikleri bir arada görmek için Altınözü’nü görmenizi tavsiye ederim.

Sorularınız için bana @demetsah  instagram hesabımdan ulaşabilirsiniz.

Türkiye’nin diğer bölgelerindeki gezilecek yerlerle ilgili yazılarım için Tıklayın

Sevgiler

Demet