Adıyaman Gezi Rehberi | Adıyaman’da Görmeniz Gereken 8 Mekan. Tarihi mekanlarla aranız nasıl? Siz de benim gibi tarih ve kültür turizmiyle harmanlanmış şehirleri keşfetmeyi sever misiniz? İşte bu 2 soruya vereceğiniz cevap evet ise, Adıyaman görmeniz gereken şehirler listesinde mutlaka bulunması gereken bir yer. Adıyaman Gezi Rehberi yazımızda Kommagene İmparatorluğunun başkenti olan bu şehir hakkındaki tüm önemli bilgileri bulabileceksiniz.
Adıyaman Hakkında Genel Bilgiler ve Ulaşım
Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kuzey batısında bulunan Adıyaman şehri bölgenin en büyük 5. şehri konumunda bulunuyor. Şehir merkezinde neredeyse gezilecek bir yer yok ancak çevresinde muhteşem mekanlar bulunuyor. Gastronomi açısından da komşuları kadar çeşitliliğe sahip bir şehir olmasa da özellikle coğrafi işaretler açısından öne çıkan bir şehir.
Adıyaman’da hava alanı mevcut ama sefer sayısı sınırlı ve biletler genelde pahalı oluyor. Tur kapsamında gelmeyenler için en güzel yok. Şanlıurfa – Diyarbakır ya da Gaziantep gibi yoğun uçuşların olduğu şehirlerden gelmek. Ortalama tüm şehirlerden 2 saat civarı bir yolculukla ulaşabilirsiniz.
Adıyaman Konaklama Bilgileri
Adıyaman merkezde bir çok büyük ve butik otel bulunuyor. Zaten 1 gece konaklama yetecektir. Fiyatlar çevre illere göre daha ucuz. Tut bölgesi flora yaşam merkezi olduğundan bu küçük ilçemizde de doğa turizmi meraklıları için tesisler bulunuyor. Sadece Nemrut odaklı bir tur düşünüyorsanız ve vakit sıkıntınız varsa Kahta civarında da butik oteller ve kamp alanları bulunuyor. Özellikle Arsemia civarında bir çok kamp alanı ve tesis mevcut. 02 Adıyaman Yaşayanlardan Gezi Tavsiyeleri
Adıyaman’da Ne Yenir?
Daha önce de söylediğim gibi Adıyaman diğer çevre illere göre mutfağı açısından pek renkli bir şehir değil. Ancak başta şehrin patentli ürünü olan Çiğköfte ve Besni Tavası gibi mutlaka denemeniz gereken bazı lezzetler mevcut. İçliköfte konusunda da iddialı bir şehir. Benim favori lezzetim olan Kavurmalı Hitap’ı mutlaka denemelisiniz.
Her yörenin olduğu gibi Adıyaman’ın da bir köftesi mevcut. Esnaf lokantalarında bulabilirsiniz. Kahta’da bulunan Atatürk Barajı kıyısındaki restoranlarda hem güzel bir ambiyansta hem de lezzetli yemekler eşliğinde öğle yemeğinizi yiyebilirsiniz. Zaten bir çok tur firması bu şekilde programlıyor.
Adıyaman’da Gezilecek Yerler – Adıyaman Gezi Rehberi
Bu kısmı defalarca kez yaptığım sıralamaya göre anlatacağım. Çünkü rotanızı iyi oluşturursanız 1 günde tüm mekanları rahatlıkla gezebilirsiniz. Tabi sabah erken saatte yola koyulmanız lazım.
1. Mor Petrus ve Mor Pavlus Kilisesi
Adıyaman şehir merkezinde görülmesi gereken 2 mekandan biri olduğunu söylesek yanlış olmaz. Süryaniler tarafından önemli bir şehir olan Adıyaman 150 aileye hizmet veren bir Metropolitliğe sahip. Bu metropolitliğe Hatay, Adana, Mersin, G.Antep, Ş. Urfa, Malatya, Elazığ illeri de bağlı. Metropolitlikte 1 metropolit, 2 rahip, 1 rahibe ve resmi okul okuyan yaklaşık 10 kişi bulunuyor. Haftanın 7 günü 3 vakit ibadet yapılır. En önemlisi Pazar günleri halkın katılımıyla Kutsal Ayin icra ediliyor. Kilise Mara Mahallesinde bulunuyor. Adıyaman Metropolitliği Konumu
2. Keleş Konağı
Maalesef Adıyaman şehir merkezinde Gaziantep ya da Şanlıurfa gibi bir eski mahalle yok. Eski evlerin çoğu ya yıkılmış ya da kötü halde. Şehirde görebileceğiniz en güzel konak Keleş ailesine ait olan Keleş Konağı. Şu an belediyeye tahsis edildiği için bir nevi kültür merkezi olarak kullanılıyor. Şehir merkezindeki Adıyaman Kalesinin eteklerinde bulunuyor. Keleş Konağı
3. Perre Antik Kenti
Şehir merkezindeki mekanlardan sonra yavaş yavaş şehir dışına doğru hareket edelim. Kahta yoluna ters istikamette ve merkeze 4 km mesafede bulunan Perre Antik Kenti. Diğer adı Pirim olan ve Kommagene imparatorluğunun 5 büyük kentinden biri olan Perre Antik Kenti aslında daha çok bir nekropol yani mezarlık alanı. Burası Melintene (Malatya)’yi Samsosa (Samsat)’a bağladığı için geçmişte büyük bir lojistik öneme sahipti ancak Bizans dönemine doğru önemini yitirdi. Dev bir mezarlık alan olan bu antik kente bir çok kaya mezarı bulunuyor. Mezarların her biri farklı özelliklere sahip.
Mezarların üst tarafında kurban ayinleri kısmı, mutfak, şölen alanı, su sarnıcı gibi alanlar bulunyor. Ayrıca burası tarihte ilk bir markaya sahip olan Monarita Şarabının üretilip ticaretinin yapıldığı yer olarak da biliniyor. Gezerken şarap dinlendirme havuzlarını da görebilirsiniz. Müze karta giriş ücretsiz. Bilet fiyatı 2020 itibariye 10 TL. Perre Antik Kenti Konumu
4. Karakuş Tümülüsü – Adıyaman Gezi Rehberi
Dedim ya Adıyaman Kommagene İmparatorluğunun en önemli merkeziydi. Şehrin bir çok yerinde bu imparatorluğun en önemli kralı olan Antiochus’un önemli eserleri ile dolu. Bunlardan biri de kraliyet ailesindeki kadınların mezarlarının bulunduğu Karakuş Tümülüsü. Tümülüs bir nevi türbe ya da anıt mezar demek. Buraya adını hemen girişte bulunan 20 metrelik sütun üzerinde bulunan Kara Kartal heykeli vermiştir. Kartal Kommagene’de göklerin hakimi anlamına gelmektedir ve kraliyetin aslan ve boğa figürleri ile birlikte 3 sembolünden biri. Üzerinde Fırat Nehrinden getirilen binlerce taşın biriktirilmesi ile oluşturulan Tümülüsün çevresinde 3 sütun daha bulunuyor. Ayrıca tarihte ilk el sıkışma röflesi olarak kabul edilen Kommagene Kralı I. Antiochos’un (MÖ 69 – 36) oğlu Kral II. Mithridates’in (MÖ. 36-20) kız kardeşi Laodike ile tokalaşma kabartması yer alıyor. Buraya giriş ücretsiz. Karakuş Tümülüsü Konumu
5. Cendere Köprüsü
Diğer ismi Severus Köprüsü olan bu Roma Köprüsü yine antik Cabinas çayı üzerinde 2000’e yakın yıldır dimdik ayakta bulunuyor. Harç kullanılmadan yapılan bu köprü 30 metre yüksekliğinde ve 120 metre uzunluğundadır. Taş köprü mimarisi açısından Dünyanın en iyi köprülerinden biri olarak kabul ediliyor. Hemen yanında bulunan 20-25 sene önce yapılan yeni köprüye kadar kara yolu taşımacılığında kullanılan dünyanın eski köprüsü olarak biliniyor. Cendere Köprüsü Konumu
6. Kahta Kalesi
3 farklı medeniyetin izlerini taşıyan bu Kommagene eseri sonrasında Roma ve Memlukler dönemlerinde de önemli bir savunma merkezi olmuş. Sarp kayaların üstünde bulunan bu yapı Arsemia antik kentini koruyan kale olarak kabul ediliyor. Altında akan Kahta Çayı’na inen su yolları, yukarıda bulunan evler, dükkanlar vs. 1920’li yıllara kadar kullanılıyormuş. Hemen altında bulunan buraya gelen bir çok ziyaretçinin varlığından bihaber olduğu Şeytan köprüsü sunduğu muhteşem manzara ve ambiyans ile mutlaka görülmesi gereken bir yer. Adıyaman’da ayrıca Yeni, Besni, Gerger ve Hısn-ı Mansur kaleleri de bulunuyor. Kahta Kalesi Konumu
7. Arsemia Antik Kenti
Sırada Kommagene’nin yazlık sarayı var. Malum Adıyaman özellikle yaz aylarında inanılmaz sıcak bir şehir. Yaz gelince İmparatorluk buraya taşınıyordu. Burada bulunan doğal buzdolabı, Kral I. Antiochus’un babası I. Mithridates’in mezarı, I. Antiochus emriyle hazırlanan ve Arsemia tarihine ışık tutan Anadolu’nun en büyük tek parça halinde Grekçe kitabesi bulunuyor. Bu kitabe Kommagene’nin bir nevi anayasasını anlatıyor. Ayrıca kendini tanrı olarak gören I. Antiochus ile Herkül’ün tokalaşmasının tasvir edildiği 10 tonluk bir heykel de var. Bu heykele baktığınızda Herkül’ün çıplak ve kısa, Antiochus’un ise full kıyafetli, silahlı ve Herkül’den daha heybetli tasvir edildiğini görebilirsiniz. Ayrıca burada 158 metre derinlikte hac ve arınma amacıyla yapılan bir tünel de var.
8. Nemrut Dağı Milli Parkı
Gelelim Dünyaca ünlü, UNESCO Kültür Miras Listesi’nde bulunan medarı iftiharımız Nemrut Dağı’na. Öncelikle buraya ne zaman gelmeniz gerektiğine karar vermelisiniz. Çünkü burası aynı mekanda günbatımı ve gündoğumunu izleyebileceğiniz dünya üzerindeki en güzel yer. Çoğu insan her iki zamanı da izleme hayali kursa da zamansal ve mevsimsel sıkıntılardan dolayını birini tercih etmek zorunda kalıyor. Önce biraz burayı anlatalım.
2015 metre yüksekliğinde olan Nemrut Dağı aslında bir anıt mezar. Kommagene Kralı Antiochos Theos MÖ 62 yılında dağın zirvesine kendi mezarını ve dev kral heykellerini inşaa etmiş. Doğu ve Batı terası olarak adlandırılan, birinde gün doğumunu diğeri de gün batımını izleyebileceğiniz terasların her ikisinde de Yunan ve Pers Tanrılarının ve bazı önemli figürlerin dev heykelleri mevcut. Aslında her bir heykel dev bir taht üzerinde bulunuyormuş ama zamanla deprem ve rüzgarların etkisi ile heykel kafaları düşmüş sonra onları tekrar ayağa kaldırmışlar. Doğu terasındaki heykeller daha iyi korunmuş ve düzenli batı terası biraz daha dağınık.
Antiochos’un annesi Yunan babası da Pers olduğu için her iki medeniyeti selamlamak ve saygı göstermek için her iki medeniyetin de tanrı heykellerini yaptırmış. Özellikle doğu terasında sırasıyla;
- Kral Antiokhus (Theos),
- Herakles (Ares-Artagnes),
- Zeus (Oromasdes),
- Fortuna (Kommagene tanrıçası)
- Apollo (Mithras)
heykellerinin yanısıra; Kommagene imparatorluğunun simgeleri olan kartal ve aslan heykelleri de bulunuyor. Ayrıca Kral Antiokhus’un her bir tanrı ve tanrıça ile el sıkıştığı rölyefler ve çeşitli kitabeler yine bu alanda bulunuyor. Bu yüzden Nemrut dağına ayrıca Tanrıların Dağı adını da vermişler.
Nemrut dağına vardığınızda ilk önce bir kaç km berideki tesiste durup biletlerinizi almanız gerekiyor. Müze karta ücretsiz, olmayanlara da 2020 itibariyle giriş 20 TL. Araç başına da 5 TL ücret alıyorlar. Bu tesiste ayrıca alandaki son tuvaletler, restoran, hediyelik eşya dükkanları bulunuyor. Sonrasında aracınıza geri binip biletlerinizi görevliye gösterip dağın zirvesine doğru merdivenlerin başladığı yere kadar gidebiliyorsunuz. Orada bir açık ücretsiz otopark var. Bu noktadan sonra uzun bir merdiven çıkma yolculuğunuz olacak. Yaklaşık yarım saatte zirveye varabilirsiniz.
Bonus: SAMSAT
Dikkat Etmeniz Gerekenler – Adıyaman Gezi Rehberi
- Gündoğumu için gidecekseniz en güzel mevsim Mayıs-Eylül arasındaki dönem. Zirve gerçekten çok soğuk olacağı için gerekli tüm kıyafetlerinizi almalısınız.
- Ateş yakmak, valilik onayı olmadan drone kaldırmak yasak.
- Günbatımı için gidecekseniz her mevsim gidebilirsiniz ancak gün batımı gerçekleştikten sonra cidden soğuk oluyor. Yazın en azından yanınızda bir ceket almanızda yarar var.
- Zirvede herhangi bir tesis yok. Yiyecek ve içeceklerinizi yanınızda götürebilirsiniz.
- Adıyaman merkeze yaklaşık 2 saat uzaklıkta olduğu için günbatımını kaçırmamanız için en az gün batmadan en az 3 saat öncesinden yola çıkmalısınız.
- Günbatımını bittikten sonra hemen inmemelisiniz sonrasındaki gökyüzünde oluşan renkler muazzam en azından bir yarım saat daha kalmanızı tavsiye ederim.
- Rahat bir ayakkabı yanınızda götürmeniz yürüyüş kolaylığı sağlacaktır. Özellikle yağış olma ihtimali olan zamanlarda oldukça kaygan olma ihtimali var.
Şimdilik anlatacaklarım bu kadar. Planlarınızı yapın ve ölmeden önce görülmesi gereken en güzel yerlerden biri olan Nemrut dağını ve diğer muhteşem eserleri görmek için yola koyulun.
İyi seyahatler.
