İstanbul’un Türbeleri Rotası – İstanbul’un 4 Koruyucusu Hep gezi rotası, okuma listesi veya izlenecek filmler, diziler listesi oluşturacak değiliz ya biraz da size ziyaret listesi hazırlayalım. Bu bildiğiniz ziyaret listelerinden değil. Anadolu’nun özellikle İstanbul’un koruyuculardan bahsediyorum. Uzun zamandır okuduğum, izlediğim hikayelerin içinde geçen isimler vardı ve erteleyip durduğum ziyaretleri yapmam için nasibimi zorlamam gerektiğini hatırlayıp arkadaşımla rotayı çizdik.
Osmanlı tarihinden, Yahudi tarihine, Anadolu tasavvufundan efsanelere kadar bu geniş yelpazede bu isimlere denk geliriz. Geleneğe göre İstanbul’da boğazın dört büyük manevi bekçisi var. Üsküdar’da Aziz Mahmud Hudayi Hazretleri, Beykoz’da Hz. Yuşa, Rumeli Kavağı’nda Telli Baba, Beşiktaş’ta Yahya Efendi.
1. Aziz Mahmud Hüdayi
Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri ile güne başladık. Nefsin terbiyesi deyince akla gelen ilk isimlerden sanırım. Kadılık görevindeyken hocası Üftade Hazretlerinin nefsini terbiye etmesi için onun nasihati ile kadılık görevini bırakıp pazarda ciğer satıyor. Alçakgönüllü bir mürid olması ile bilinir ve 7 padişaha da manevi rehberlik etmiştir. I. Ahmed’e yazdığı mektuplar ve Üsküdar’dan karşıya yürüyerek geçmesi en meşhur menkıbelerdir.
İlk olarak Üsküdar’da Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri ile ziyaretimize başladık. Biz Kocaeli’nden geldiğimiz için zaten otobüs servislerinin güzergahı bu yol üzerindeydi ve çok yakın noktada inip türbenin bulunduğu camiye gittik. Aziz Mahmud Hüdayi ‘Celvetiyyeliğin’ kurucusudur. Kelime anlamı: Celvet Arapça kökenli bir kelimedir; açığa çıkmak, görünmek, halkın arasına karışmak anlamına gelir. Bu da Celvetiliğin özünü anlatır: Hak yolcusu (derviş), sadece uzlete çekilmez; halkın içinde yaşar ama Hakk’la beraber olur. Yani Celvetilik, dünyadan tamamen el etek çekmek yerine, toplumun içinde kalarak Allah’a bağlı olmayı öğretir.
2. Hz. Yuşa
Yine Üsküdar’da olup bu rotaya ek olarak Abdülfettah-ı Bağdadi el – Akri Hazretlerini de ziyaret ettik. Üsküdar’dan 2 vasıta ile Hz. Yuşa tepesinin yolunu tuttuk. Sonraki ziyaret noktamızda olan Yahya Efendi (Kanuni Sultan Süleyman’ın süt kardeşi) bir gün rüyasında Hz. Yuşa’yı görüyor ve Beykoz’daki şu an kabrinin bulunduğu yeri gösteriyor ve bulmasını söylüyor.
Yahya Efendi de zaten Kanuni Döneminin manevi rehberi olduğu için o dönemde yeterli destek alınıyor ve tarif edilen tepe bulunup o bölge çevriliyor. Ama şöyle bir durum var ki bu tepe zaten bulunmadan önce de Hristiyan denizciler tarafından da kutsal kabul edilip buradan geçerken saygı duyulup, dualar edilirmiş
Hz. Yuşa, Hz. Yusuf’un soyundan gelip, Hz. Musa’nın en yakın talebesi ve yardımcısıydı.
Kuranda, kehf suresinde Hızır kıssasında Allah tarafından peygamberlikle görevlendirilmiş, İsrailoğullarını Eriha şehrine götürmüştür.
Onun önderliğinde, yıllar süren çöldeki dolaşmadan sonra kavmi vaat edilen topraklara girmiştir. Hz. Yuşa Kenan diyarını alan, İsrailoğullarını vaat edilen topraklara getiren peygamberdir.
En meşhur mucizesi, güneşin batmasını durdurmasıdır. Bir savaş sırasında zafer tamamlanmadan güneş batmak üzereyken, Hz. Yuşa Allah’a dua eder:’ Ya Rabbi, güneşi durdur!’ Ve güneş batmadan savaş kazanılır. Bu olay güneşin durduğu gün olarak bilinir.
Hz. Musa’nın kutsal ahit sandığını Hz. Yuşa’ya emanet ettiği ve bu sandığı yanından hiç ayırmadığı için ahit sandığının da burada olduğuna dair anlatılar var ama sadece bazı tarihçilerin bununla ilgili söylemlerinden öteye giden bir şey yok.
3. Telli Baba Türbesi – İstanbul’un Türbeleri Rotası
Daha sonra Hz. Yuşa tepesindeki ziyaretimizi tamamlayıp otobüs ile Anadolu Kavağına geçip, vapurla Rumeli Kavağına geçtik. Sıradaki ziyaretimiz halk arasında Telli Baba diye anılan Osmanlı Döneminde yaşamış bir denizci veya eren diyebileceğimiz zaat’idi. Telli lakabı ise şu iki anlamdan gelir: 1. Evlilikle, kısmetle ilgili duaların kabul olmasıyla ün kazanmıştır ‘telliler’ yani gelin tellerine atıf yapılır.
2. Türbesine gelenlerin adak olarak tellere, ipliklere, tülbentlere bez bağlaması geleneği vardır. Bu yüzden telli baba denmiştir. Böyle ziyaretlerde şirke girmeden dua etmek önemli. Buradaki kişilerden değil Allah’tan isteyip dua etmek için kelimelerinizi dikkatle seçin. Buralara bir şeyler bağlayıp dilemek, beklentiye girmek şirke girer.
4. Yahya Efendi Türbesi – İstanbul’un Türbeleri Rotası
Bu rotanın son ziyareti ise Kanuni Sultan Süleyman’ın da süt kardeşi olan Yahya Efendiyeydi. Kanuni Sultan Süleyman onu ’süt kardeşim, hocam ve rehberim’ diye anardı.
Zaman zaman padişaha nasihat mektupları gönderirdi. Bu mektuplarda adalet, tevazu, halkın hakkını gözetmek gibi konulara dikkat çekmiştir.
Kanuni, onun sözlerine büyük değer verirdi. Hatta bazı kaynaklara göre, Süleymaniye Camii’nin planı hakkında bile Yahya Efendi’nin görüşü alınmıştır.
Hepsi birbirinden önemli bu isimleri ziyaret etmek de bir nasip meselesidir. Mesela Mehmet Emin Tokadi Hazretlerini ziyaret edecekken yetiştiremedik. Başka sefere yeni bir rota ve liste ile devam edeceğiz.
Umarım faydalı olur.
Seyahat ile ilgili tüm yazılarım için Tıklayın
Tüm seyahatlerimi takip etmek ve detaylar için instagramdan beni takip edebilirsiniz. @yoldakonusuruz
